بدون شک تعامل با دیگر کشورها حتی اگر نفعی در بر نداشته باشد همانند تقابل برای توسعه زیانبار نیست. اما تمرکز صرف بر تعامل با دنیای خارج نیز به‌تنهایی حلال مشکلات نیست.

در مناطق آزاد ایران با روند‌های موجود در طی سی سال گذشته، تقریبا هیچ تولیدی شکل نگرفته و این مناطق به حفره‌ای برای قاچاق کالا از کشورهای همجوار تبدیل شده است.

نظریه‌پرداز چپ‌گرای بریتانیایی: آنچه که همه‌گیری کرونا کاملاً مشخص کرده این است که ما ناآگاهانه در حال ورود به دنیایی هستیم که آینده‌ای ندارد؛ دنیایی که با فروپاشی آب‌و‌هوایی، بیکاری ساختاری و پایین آمدن سطح زندگی روبرو است و در آن بار هریک از این مسائل به دوش فقیرترین افراد خواهد بود.