برجام (808 خبر)

اختلاف عمیق میان اعضای شورای امنیت بر سر بازگشت تحریم‌ها علیه ایران، به شکافی بی‌سابقه در نظام حقوق بین‌الملل انجامیده است. روسیه با اعلام بی‌اعتباری قطعنامه‌های ضدایرانی، عملاً پیام داد که نظم جهانی پیشین دیگر وجود ندارد و میدان سیاست جای حقوق را گرفته است.

«یسری ابوشادی» بازرس پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأکید کرد که تصور نابودی کامل برنامه هسته‌ای ایران نادرست است و ادعای آمریکا و رژیم صهیونیستی درباره انهدام تأسیسات هسته‌ای ایران واقعیت ندارد. او گفت ایران همچنان به تعهدات پادمانی خود پایبند است و مسیر مذاکره را باز گذاشته است.

مرور عبرت‌های برجام شکست‌خورده، اسنپ‌بک و... برای درس‌گرفتن از تاریخ چیزی بدی نیست؛ اما اگر تبدیل به متن تحولات اجتماعی - سیاسی کشور شود، جامعه چه برداشتی از آن می‌کند؟ نتیجه جدال لفظی ظریف - لاوروف، روحانی - جلیلی و امثال آن چیست؟ آیا جامعه فهمی جز جدال دو لشکر شکست‌خورده بر سر علل شکست از آن خواهد داشت؟

یکی از نخستین و مهم‌ترین موضوعاتی که در طول مذاکرات برجام مطرح شد و تا روزهای پایانی گفت‌وگوها جزو اختلافات اساسی دو طرف باقی ماند، تعیین مدت زمان اعتبار این توافق بود. ایران بر این باور بود که برجام یک چهارچوب موقت و کوتاه‌مدت است که طی آن، تهران با هدف ایجاد اعتماد و اثبات صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود، نظارت‌های مشترک را برای مدت زمان مشخصی می‌پذیرد.

میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی، اعلام کرد با انقضای قطعنامه 2231 شورای امنیت، موضوع نظارت و راستی‌آزمایی مرتبط با برجام از دستورکار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حذف خواهد شد و تنها گزارش‌های مربوط به تضمین‌های جامع امنیتی ایران باقی می‌ماند.

پایان رسمی توافق هسته‌ای سال 1394 میان ایران و گروه 1+5 که به موجب آن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران در ازای رفع تحریم‌ها مشمول محدودیت‌هایی شده بود، روز شنبه (26 مهر 1404) در رسانه‌ها و محافل سیاسی اروپا بازتاب یافت و بیشتر تحلیل‌ها بر تأکید ایران بر حق مسلم خود و ضرورت بازسازی مسیر دیپلماسی متمرکز بود.

وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد، دوره ده‌ساله مندرج در قطعنامه 2231 شورای امنیت در روز 18 اکتبر 2025 (26 مهر 1404) به پایان می‌رسد و تمامی محدودیت‌ها در زمینه برنامه هسته‌ای پایان‌یافته تلقی می‌شوند.

وزارت خارجه روسیه اعلام کرد که تلاش سه کشور اروپایی برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران با شکست مواجه شده است. مسکو تأکید کرد با پایان قطعنامه 2231، دیگر مبنای حقوقی برای بازگرداندن تحریم‌ها وجود ندارد و این اقدام را فاقد اعتبار دانست.

در حالی‌که قطعنامه 2231 شورای امنیت در آستانه انقضاست، نیوزیلند اعلام کرده که تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را بازمی‌گرداند. این تصمیم با ادعای نقض برجام توسط ایران و در هماهنگی با کشورهای غربی، موجی از واکنش‌ها را به‌دنبال داشته است.