صنعت پتروشیمی ایران با افزایش تولید به 80 میلیون تن در سال رسیده، اما درآمد آن تنها 23 میلیارد دلار است. در مقایسه با سال 1390، ارزش هر تن محصول به‌شدت کاهش یافته، نشانه‌ای از خام‌فروشی و افت ارزش افزوده در این صنعت.

حیاتی ترین یادگار و میراث اندیشه‌ای مصدق برای نجات ایران فهم این مسئله بود که ضعف بینه تولیدی منجر به ایجاد گسست عینی و ذهنی از گذشته و آینده و تحمیل کوته نگری و اکنون زدگی به ایران و ساختار قدرت شده است.متاسفانه در مقاطعی به جای اتکاء به بنیه تولید ملی، مسیرهای رانت جویانه انتخاب شده که ثمره آن ایجاد تزلزل نسبت به حس ملی و تقدم مصرف محوری برتولید بوده است.

طی 23 سال گذشته محصولات پایه صنعتی بیشترین سهم از صادرات گمرکی ایران را به خود اختصاص داده‌اند و سهم کالاهای نهایی(و با ارزش افزوده بالا) از کل صادرات کشور کاهش یافته است.هرکیلوگرم کالای صادراتی ایران در سال 1400 و 1403 ارزانتر از سال 1390 بوده که نشان می‌دهد به ازای هرکیلو صادرات، ارز کمتری وارد کشور شده است.

ایران هنوز از «نفرین نفت» خلاصی نیافته و به درجاتی، وابسته به این نعمت خداداد است. اتکا به نفت و اکتفا به خام فروشی آن، فرصت توسعه پایدار را در ایران ضایع کرده است و معیشت مردم را به عاملی پیچیده و بیرون از اختیار دولت ها پیوند زده است. به این اعتبار، حتی اگر پیش بینی افزایش قیمت نفت در سال آینده میلادی محقق شود و دولت سیزدهم هم طعم نفت 100 دلاری را بچشد بازهم معلوم نیست که این اتفاق، بتواند به گشایشی جدی در حوزه اقتصاد کشور منجر شود.