نورنیوز- گروه اجتماعی: این روزها وضعیت آلودگی هوای تهران به حدی فاجعه‌بار است که وقتی هوا را می‌بینیم فقط این سوال به ذهن می‌رسد چگونه می‌توانیم در این فضا نفس بکشیم. سایه آلودگی بر همه جای این شهر دیده می‌شود. چنان هوا سنگین است که با خروج از خانه، نفس‌ها بریده بریده می‌شود. زندگی در شرایط خاص است.
هوای آلوده عوارض سنگینی را برای ما به دنبال دارد، از سردردهای شدید تا نفس‌های تنگ، همه شهروندان تهرانی این روزها بخاطر آلودگی هوا عارضه‌هایی را در وجود خود مشاهده می‌کنند، البته افرادی که بیماری قلبی و عروقی یا تنفسی داشته‌اند بیشتر شدت گرفته است.
زندگی این روزها سخت و سخت‌تر شده است وقتی شهر تهران به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان مطرح است باید بدانیم که چه بلایی به سرمان می‌آید وقتی شاخص بین‌المللی آلودگی هوا ۲۳۳ را در روز پنجم آذرماه نصیب تهرانی‌ها کرده است. البته این وضعیت تا روزها و ماههای آینده نیز به دلیل وارونگی هوا یا اینورژن ادامه دارد و مردم پایتخت همیشه در چنین هوایی هرچند بسیار سخت اما نفس می‌کشند.
طبق اطلاعات سایت شرکت فناوری کیفیت هوا با نام «IQAir»، تهران روز پنجم آذرماه با شاخص ۲۳۳ آلوده‌ترین شهر جهان بود. به گفته معاون مرکز تحقیقات آلودگی هوا و تغییر اقلیم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، طبق آخرین گزارش موسسه بار بیماری‌ها، ۵۴ هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در یک سال در ایران ثبت شده است.
قانون هوای پاک که اجرا نشد
شاید بهترین ملاک برای کاهش میزان آلایندگی هوای تهران اجرای قانون هوای پاک باشد قانونی که نه تنها اجرایی نشده بلکه عزمی برای اجرای آن وجود ندارد همانگونه رییس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران گفت: طبق قانون هوای پاک، سازمان حفاظت محیط زیست مسئولیت نظارت بر حسن اجرای قانون هوای پاک را برعهده دارد که این نهاد باید نقش هماهنگ‌کننده و پاسخگو را ایفا کند.
مهدی پیرهادی افزود: در شرایط فعلی، معاون اول رییس جمهور باید نظارت و پیگیری این موضوع را برعهده گیرد، چرا که رییس جمهور مشغله زیادی دارد. اعمال اقداماتی مانند اسقاط خودروها و موتورسیکلت‌های آلاینده، کنترل کامیون‌ها و خارج کردن خودروهای فرسوده، در اصل وظیفه دولت است و وزارت صنعت، معدن و تجارت باید این کار را انجام دهد.
وی یادآور شد: از بین ۲۳ دستگاه‌های مسئول در اجرای قانون هوای پاک، شهرداری تهران یازدهمین نهاد است اما معتقدم که شهرداری پایتخت طبق قانون هوای پاک تاکنون همه تکالیف خود را به درستی انجام داده است. البته انتظار می‌رود شهرداری به کمک سایر دستگاه‌ها بیاید تا کارهای مغفول‌مانده آنانی که قادر به انجام شان نیستند به سرانجام برسد. منابع ثابت آلودگی هوایی که افزایش یافته ناشی از کوتاهی دستگاه‌های دیگر است.
۱۲۲ روز هوای ناسالم تا خطرناک
طبق داده‌های آماری شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، تهرانی‌ها از ابتدای سال جاری تاکنون، ۱۲۳ روز هوای قابل قبول، ۱۰۶ روز ناسالم برای گروه‌های حساس، ۶ روز هوای پاک، ۱۲ روز ناسالم برای همه گروه‌ها، ۲ روز بسیار ناسالم و ۲ روز در وضعیت خطرناک داشته است. به طور میانگین در طول سال سهم هوای پاک مردم بسیار کمتر است و بیشترین روزها را با هوای قابل قبول و ناسالم نفس می‌کشند.
آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشانگر این موضوع است که تعداد روزهای پاک در این استان از ابتدای سال جاری تا پنجم آذرماه سال جاری ۶ روز رسیده که ۲.۳۹ درصد روزهای شهروندان تهرانی را تشکیل می‌دهد یعنی حدود سه درصد از ۲۲۱ روز گذشته پایتخت‌نشینان در هوای پاک و سالم بوده است.
همچنین حدود ۴۹ درصد روزهای گذشته تهرانی‌ها در شرایط قابل قبول و زرد هوایی بوده که براساس آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در این مدت ۱۲۳ روز در این شرایط سپری شد، البته قابل قبول بودن هوا به منزله پاک بوده ولی شرایط سبز هوایی نیست.
روزهای ناسالم شهروندان تهرانی از ابتدای سال جاری تا روز پنجم آذرماه به نوعی سهم زیادی را به خود اختصاص داده که در این بازه زمانی وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس و در شرایط نارنجی امسال به حدود ۴۲.۲۳ درصد یعنی ۱۰۶ روز رسیده است در حالی که روزهای ناسالم در سال گذشته ۷۵ روز بود.
پایداری آلودگی تا هفته آینده
اگرچه همه خوب می‌دانیم که فصل‌های سرد در تهران همیشه وارونگی هوا و آلودگی آسمان پایتخت را خاکستری میکند اما این روزها این آلودگی به حد بالای خود رسیده است که حتی هواشناسی استان تهران نیز هشدارهایی در سطح نارنجی برای وضعیت این کلانشهر صادر کرده است.
اطلاعات هواشناسی تهران نشان می‌دهد که تا اواسط هفته آینده با تداوم پایداری و سکون نسبی جو و عدم وزش باد قابل ملاحظه در استان تهران به‌ویژه مناطق پرتردد شهری، انباشت آلاینده‌ها، کاهش کیفیت هوا و افزایش غلظت آلاینده‌های جوی و کاهش دید مورد انتظار است. این وضعیت روزهای پایتخت‌نشینان را با آسمانی خاکستری نمایان خواهد کرد.
این وضعیت در حالی رخ می‌دهد که حتی در فصل تابستان نیز آلودگی هوا آسمان تهران را از آبی بودن خارج کرده بود. این روزها پایتخت دیگر نه تنها هوایی پاک برای تنفس طبیعی شهروندان ندارد بلکه به روزهای سخت و هوای بسیار ناسالم نزدیک می‌شود دیگر وضعیت زرد و نارنجی نصیب تهرانی‌ها نمی‌شود، بلکه هوای قرمز و در مرز بنفش برای مردم پایتخت قابل پیش‌بینی است.
۱۲ روز وضعیت قرمز در پایتخت
براساس داده‌های آماری شرکت کنترل کیفیت هوای تهران روزهای ناسالم برای همه گروه‌های سنی و با وضعیت قرمز نیز در سال جاری به ۱۲ روز رسید که حدود ۴.۷۸ درصد کل روزهای شهروندان تهرانی را تشکیل می‌دهد، این در شرایطی است که سال ۱۴۰۳ شرایط قرمز و ناسالم بودن هوای تهران فقط ۳ روز بوده است. روزهای ناسالم برای همه گروه‌های سنی در وضعیت قرمز در سال جاری نسبت به سال گذشته روند افزایشی داشته است.
موضوعی که در آمارهای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران دارای اهمیت است وجود روزهای بسیار ناسالم یعنی در وضعیت بنفش با ۲ روز بوده اما در سال گذشته چنین وضعیتی را شاهد نبودیم، وضعیت خطرناک و قهوه‌ای کیفیت هوا که بدترین شرایط را برای همه مردم به دنبال دارد در سال جاری مردم تهران ۲ روز این وضعیت را داشتند که در سال گذشته نیز هیچ روزی به وضعیت خطرناک و قهوه‌ای نرسید.
آمارهای موجود نشان می‌دهد که با وجود اینکه در سال‌های اخیر هوای بسیار ناسالم و خطرناک تا حدودی مردم را درگیر وضعیت نامناسب هوا نمی‌کرد اما سال ۱۴۰۴ شرایط طوری دنبال شد که مردم پایتخت حتی چهار روز را در شرایط بسیار ناسالم و خطرناک سپری کردند. روزهایی که گرد و خاک همه شهر را فرا گرفته بود و مردم ساعات نسبتا زیادی با این وضعیت هوایی دست و پنجه نرم کردند.
وجود هوای سالم و پاک در تهران یکی از مهمترین موضوعاتی است که خواسته همه مردم است اما در سال جاری روزهای بسیار ناسالم و خطرناک هم نصیب پایتخت‌نشینان شد تا جایی که برخی روزها حتی امکان خروج از منزل برای همه گروه‌های سنی بویژه کودکان، سالمندان و بیماران قلبی، ریوی و تنفسی وجود نداشت.
هفت روز هوای پاک در سال ۱۴۰۳
پایتخت‌نشینان سال گذشته تنها هفت روز هوای پاک داشتند اما ۲۱۴ روز هوای سالم در حد قابل قبول، ۱۲۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۹ روز هم هوای ناسالم برای همه گروه‌های سنی را تجربه کرده بودند.
هوای تهران در چندین ایستگاه همانند دانشگاه شهید بهشتی منطقه ۱، شهرداری منطقه ۲، پاسداران منطقه ۳، دانشگاه علم و صنعت و شهرداری منطقه ۴، پونک منطقه ۵، ژئوفیزیک، تربیت مدرس و دانشگاه تهران منطقه ۶، ستاد بحران منطقه ۷، گلبرگ منطقه ۸، میدان فتح منطقه ۹، شهرداری و پارک رازی منطقه ۱۱، میدان امام خمینی منطقه ۱۲، سرخه حصار و پیروزی منطقه ۱۳، پارک شکوفه منطقه ۱۴، شهرداری منطقه ۱۵، پارک سلامت منطقه ۱۷، شادآباد منطقه ۱۸، شهرداری منطقه ۱۹، شهرداری و فرمانداری شهری منطقه ۲۰، شهرداری منطقه ۲۱، شهرداری، شهرک چشمه و وردآورد در منطقه ۲۲ مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
بر اساس مطالعات و تحقیقات، برای هر آلاینده یک حد مجاز تعریف می‌شود، ذرات معلق کمتر از ۲.۵ آلاینده شاخص هوای تهران در روزهای سرد پایتخت است، این آلاینده‌ها دارای قطر ۲.۵ میکرون و یا کمتر هستند که تقریبا یک سی ام قطر موی انسان است و به عنوان ذرات ریز (fine) نیز شناخته می‌شوند.
طبق شاخص کیفیت هوا (AQI)، زمانی که عدد شاخص بین صفر تا ۵۰ باشد هوای پاک، بین ۵۱ تا ۱۰۰، کیفیت هوا قابل قبول است اما شاخص بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ نشان‌دهنده هوا در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس است و قرار گرفتن عدد شاخص بین ۱۵۰ تا ۲۰۰ ناسالم برای همه گروه‌ها و در وضعت قرمز، ۲۰۰ تا ۲۵۰ بسیار ناسالم و در وضعیت بنفش و ۲۵۰ تا ۳۰۰ نیز در وضعیت قهوه‌ای و در شرایط خطرناک قرار می‌گیرد.
ایرنا