نورنیوز-گروه: اقتصادی: بر اساس تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار، وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان آموزش عالی در چهار سال اخیر چهره‌ای پرنوسان اما قابل تأمل دارد. از بهار ۱۴۰۰ که حدود ۶ میلیون نفر از فارغ‌التحصیلان در بازار کار حضور داشتند، تا تابستان ۱۴۰۴ که این عدد به ۶.۲ میلیون نفر رسیده، می‌توان روندی میان رشد و افت را مشاهده کرد؛ روندی که بازتابی از فراز و فرود اقتصاد، تحولات تولید و سیاستگذاری در حوزه اشتغال جوانان تحصیل‌کرده است.
در طول این بازه، نقاط اوج اشتغال در میان فارغ‌التحصیلان مربوط به دوره پاییز ۱۴۰۲ تا بهار ۱۴۰۳ بوده است؛ زمانی که آمار شاغلان این قشر به بیش از ۶.۸ میلیون نفر رسید. اما از تابستان ۱۴۰۳ تا تابستان ۱۴۰۴، این روند با کاهش چشم‌گیر مواجه شد و جمعیت شاغلان فارغ‌التحصیلان بار دیگر به حدود ۶.۲ میلیون نفر بازگشت. چنین افتی، نشان‌دهنده شکنندگی اشتغال تحصیل‌کردگان در برابر تغییرات محیطی، اقتصادی و حتی سیاست‌های کوتاه‌مدت در بخش‌های صنعتی و خدماتی است.
به باور کارشناسان، بخشی از این نوسان ناشی از ساختار نامتوازن عرضه و تقاضا در بازار کار است؛ جایی که دانشگاه‌ها سالانه صدها هزار فارغ‌التحصیل جدید وارد جامعه می‌کنند، اما ظرفیت‌های واقعی اشتغال متناسب با سطح تحصیلات و تخصص آنان رشد نکرده است. در نتیجه، بخشی از نیروهای متخصص یا از بازار کار خارج می‌شوند، یا به مشاغل غیرمرتبط با رشته تحصیلی خود روی می‌آورند.
از سوی دیگر، تأثیر دوره‌های کوتاه‌مدت رونق یا رکود اقتصادی در بخش‌هایی مانند فناوری اطلاعات، آموزش، گردشگری و خدمات، در این آمار کاملاً محسوس است. به عنوان نمونه، افزایش مقطعی اشتغال در زمستان و بهار ۱۴۰۲ احتمالاً با رونق نسبی بخش خدمات و استارت‌آپ‌ها همراه بوده که پس از آن، در مواجهه با محدودیت‌های مالی و تورمی کاهش یافته است.
با وجود این، تثبیت اشتغال در محدوده ۶ تا ۶.۵ میلیون نفر در طول چهارسال اخیر می‌تواند نشانه‌ای از مقاومت نسبی بازار کار تحصیل‌کردگان در برابر بحران‌های اقتصادی باشد. هرچند فاصله میان سطح تحصیلات و نوع شغل همچنان چالش مهمی است، اما داده‌ها حاکی از آن‌اند که سهم فارغ‌التحصیلان در اشتغال کل کشور به تدریج افزایش یافته است.
برخی تحلیل‌گران بر این باورند که برای تثبیت اشتغال این قشر باید به سمت سیاست‌های فعال بازار کار رفت؛ از جمله حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه مهارت‌محوری در آموزش عالی، و ایجاد پیوند میان دانشگاه و صنعت. در غیر این صورت، نوسان اشتغال فارغ‌التحصیلان همچنان ادامه خواهد یافت و پایداری بازار کار تحصیل‌کردگان به رؤیایی دست‌نیافتنی تبدیل می‌شود.