نورنیوز - گروه اجتماعی : جامعه‌ی ایران در سال‌های اخیر از منظر شرایط جمعیتی با چالش‌های جدی‌ای مواجه بوده‌است؛ کاهش چشمگیر نرخ موالید به زیر سطح جایگزینی رسیده که در صورت تداوم، این مسئله منجر به تغییرجدی ساختار جمعیتی جامعه به سمت سالمندی در سال‌های آینده خواهد بود.
از سوی دیگر تغییرات و تحولات جدی فرهنگی و فکری درمیان جوانان و تاثیر آن بر نگرش نسبت به مسئله خانواده و فرزندآوری، گا‌ها منجر به توجه بیشتر به فردگرایی، اولویت یابی بیش ازحد مادیات و تامین رفاه شخصی به عنوان جایگزینی برای اهمیت خانواده محوری و مسئولیت پذیری شده است که به دنبال آن جامعه را از نظر تداوم نسل دچار مسئله می‌کند.
در همین راستا یکی از چالش‌های مهم نه تنها جمعیتی، بلکه انسانی و اخلاقی در جوامع مختلف از جمله ایران، اقدام به سقط جنین به صورت عمدی است. مسئله‌ای که البته حال آمار و ارقام جدید در کشور، نشان از اتفاقات مثبت و امیدبخشی در زمینه کاهش این اقدام دارد.
در سال‌های گذشته به ازای هر ۶۰ ثانیه (یک دقیقه) یک سقط جنین ثبت شده بود ولی در پژوهش جدید، به نرخ هر ۱۲۰ ثانیه (دو دقیقه)، یک جنین با سقط به صورت عمدی رسیده‌ایم که خود نشانی از تاثیر قوانین حمایتی جدید و فعالیت‌های فرهنگی انجام شده در سال‌های اخیراست.
پژوهش جدید و آمار‌هایی که خوش خبراند
این پژوهش ملی جدید که توسط پروفسور محمد اسماعیل اکبری، استاد پیشکسوت دانشگاه هدایت شده‌است، اولین تحقیق فراگیری است که تمامی کشور در قالب ۳۱ استان را پوشش داده است. حجم نمونه کل کشور ۱۶،۰۴۴ نفر بوده و محاسبه حجم نمونه به گونه‌ای صورت گرفته است که نتایج در سطح هر استان نیز قابل استناد باشد و جامعه پایه مطالعه، زنان در سن باروری (۴۹-۱۵ سال) بوده‌اند.
طبق نتایج، تعداد سقط جنین عمدی از حدود ۵۳۰،۰۲۳ مورد در سال ۱۳۹۸ به حدود ۲۵۴،۱۵۳ مورد در سال ۱۴۰۲ کاهش یافته است.
آمار ثبت شده در سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد، روزانه ۱۲۰۰ سقط عمدی در ابتدای سال به روزانه ۷۰۰ سقط عمدی کاهش داشته است. این روند کاهش ۵۰۰ سقط عمد در روز حتی به نسبت کاهش نرخ باروری (به علت جابجایی هرم سنی) نیز سنجش و به صورت محسوسی تأیید شده است.
امیرحسین بانکی‌پور، رئیس کمیته جمعیت، زنان و خانواده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو تصریح کرد: (با استفاده از روش علمی و قابل اعتماد «بسط شبکه‌ای» که در چند دوره متوالی برای بررسی آمار سقط انجام می‌شود، نتایج سال گذشته نشان داد که نسبت به سال ۱۳۹۸، میزان سقط جنین در کشور حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد کاهش یافته است. این یک خبر بسیار امیدوارکننده برای جامعه و نظام سلامت کشور محسوب می‌شود.)
((پویش نفس)) و هم نفس‌های مردمی‌ای که منجی هستند؛ وقتی آگاهی بخشی جان دوباره می‌بخشد
بانکی پور در ادمه افزود: ((بخش مهمی از این موفقیت نتیجه فعالیت‌های فرهنگی و مردمی است و همینطور مراکز بهداشت و کنترل بحث غربالگری نیز موثر بوده. همچنین همکاری قوه قضاییه و ورود دستگاه‌های امنیتی در برخورد با تخلفات مرتبط، که به تازگی شروع شده نقش مهمی در کاهش آمار سقط داشته است.))
زهرا طاولی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در هفته گذشته و نشست خبری با موضوع بررسی ((موج دوم پویش نفس)) و تبیین تأثیرات موج نخست این پویش در کاهش آمار سقط جنین در کشورگفت: ((تفاهم‌نامه همکاری میان وزارت بهداشت و بسیج جامعه پزشکی باعث شد فعالیت‌های مربوط به حمایت از مادران باردار و پیشگیری از سقط جنین، در قالب طرح نفس به صورت منسجم و هماهنگ دنبال شود. با افتتاح مراکز نفس در سراسر کشور، این طرح نظم و ساختار هدفمندتری به خود گرفت و موضوع انصراف از سقط به‌صورت جدی در دستور کار قرار گرفت.))
وی با اشاره به گسترش مراکز نفس در سطح کشور اظهار کرد: ((تاکنون حدود ۳۲۰ مرکز نفس در سراسر ایران راه‌اندازی شده است. فعالیت این مراکز، همراه با آموزش و آگاهی‌رسانی به خانواده‌ها، نقش مهمی در کاهش آمار سقط و افزایش آگاهی عمومی نسبت به ارزش و حرمت جنین داشته است.))
در واقع عزم و اراده‌ی این پویش، تلاش و هم افزایی نهاد‌های مردمی و گروه‌های جهادی در راستای ترویج آگاهی و تکریم جان جنین، افزایش بینش نسبت به تبعات روانی و جسمانی این اقدام، توجه به حمایت‌های روانی و امید بخشی به مادران باردار و خانواده‌ها و انجام فعالیت‌های گسترده در جهت فرهنگ سازی این مسئله، نقش بسزایی در کاهش این آمار ایفا کرده‌اند.
نتایج پژوهشی که رهنمودی برای آینده است؛ ضرورت افزایش فرهنگ سازی در ارزش فرزندآوری
پروفسور محمد اسماعیل اکبری در نشست تخصصی (سقط جنین و اثرات آن بر ساختار جمعیت) درخصوص نقش عوامل اقتصادی و نگرش جامعه تشریح کرد: (نتایج پژوهش پیش رو، این دیدگاه که مشکلات اقتصادی عامل اصلی سقط عمدی است را به چالش می‌کشد. زیرا اکثریت قاطع پاسخ‌دهندگان به پرسش‌های پژوهشگران، مشکلات اقتصادی را به عنوان علت اصلی سقط عمدی انتخاب نکرده‌اند.)
وی در ادامه افزوده است: ((کمتر از ۱۰ درصد از آنان، (مشکلات مالی) را علت اصلی سقط دانستند و جالب اینکه ۷۰ درصد از مخاطبان، مشکلات اقتصادی را دلیل موجهی برای سقط جنایی ندانسته‌اند. ۳۰ درصد علت اصلی سقط عمدی را (نخواستن فرزند بیشتر)و ۱۸ درصد (بد موقع بودن بارداری) بیان نموده‌اند که بیانگر ضرورت فرهنگ سازی بیشتر در زمینه ارزشمندی فرزندآوری است.)
اکبری تاکید داشت: (این یافته‌ها نشان می‌دهد که مسئله اصلی از دیدگاه سقط کنندگان، تنها مشکلات مالی نیست و باید به مسائل فرهنگی و ذهنیت‌ها نیز توجه شود.)
بر اساس یافته‌های این پژوهش معتبر می‌توان دریافت که اگرچه مسائل اقتصادی و مالی حائز اهمیت است و نیازمند اصلاحات جدی در بهبود شرایط معیشتی کشور هستیم، اما آنچه بیش از همه میدان دار تحولات حوزه خانواده و فرزندآوری در جامعه است، تغییرات فکری و نگرشی افراد است؛ بنابراین ضرورت انسجام و همکاری میان دولت، محیط‌های آموزشی، نهاد‌های مردمی، رسانه‌ها و بستر‌های فرهنگی کشور در راستای تکریم و ارج نهادن به مقام خانواده و ترویج ارزش‌های اصیل ایرانی- اسلامی از جمله اهمیت و جایگاه فرزندآوری، شدت می‌یابد که در واقع پرداختن به این مسئله تداوم شایستگی‌های انسانی، اخلاقی، کاهش آسیب‌های جسمانی، روانی افراد و رشد و ارتقای نهاد خانواده و جامعه را ضمانت می‌کند.