نورنیوز-گروه بین الملل: در سال ۲۰۲۵، با وجود فشارهای آمریکا، ایران به طور میانگین روزانه ۱.۸ میلیون بشکه نفت صادر کرده است. مقصد اصلی این صادرات چین بوده که با تخفیف، پنهانکاری در حملونقل و استفاده از ناوگان فرسوده سایه انجام میشود. اگر تمرکز بر نقاط گلوگاهی مثل حملونقل دریایی، پذیرش پالایشگاهها و تسویه مالی نباشد، تحریمها بیشتر جنبه نمادین پیدا میکنند تا عملی.
پنج مسیر اصلی برای مهار صادرات نفت ایران وجود دارد:
۱.بیمه دریایی (P&I)
پوشش بیمهای باید تنها در صورت وجود اسناد معتبر، ردیابی مداوم AIS و تاریخچه شفاف بندری ارائه شود. کشتیهایی که این شرایط را رعایت نکنند باید از سوی باشگاههای بیمه بینالمللی (IG) کنار گذاشته شوند. بنادر و پالایشگاهها نیز باید از پذیرش محمولههایی که فاقد بیمه IG هستند خودداری کنند. اجرای این روند میتواند ناوگان قابلاستفاده ایران را محدود، هزینه حمل را افزایش و ایران را مجبور به ارائه تخفیفهای بیشتر کند.
۲. محدودسازی ناوگان سایه
اکثر کشتیهای نفتکش ایران بیش از ۲۰ سال عمر دارند و با تغییر پرچم و ثبتهای مکرر ادامه فعالیت میدهند. بازرسیهای اولویتدار و توقیف این کشتیها میتواند منجر به سلب طبقهبندی، خروج از چرخه و نهایتاً اسقاط آنها شود. این اقدام بدون نیاز به قوانین جدید، ظرفیت حمل ایران را به مرور کاهش خواهد داد.
۳. تحریم پایانهها و پالایشگاههای کلیدی چین
تجربه نشان داده که وقتی یک پایانه یا پالایشگاه هدف قرار گیرد، صادرات ایران دچار اختلال میشود. تحریم دو پالایشگاه در شاندونگ باعث شد بندر استانی محمولههای ایران را رد کند و کشتیها مجبور به تغییر مسیر شوند. ایجاد یک فهرست چرخشی از پایانهها و پالایشگاههایی که به طور مداوم محمولههای ایران را میپذیرند میتواند فشار را افزایش دهد.
۴. شفافسازی مالی و محدودسازی کانالهای پولی
ایران عواید نفتی خود را از طریق شرکتهای پوششی و صرافیها جابهجا میکند.
وزارت خزانهداری آمریکا باید با صدور هشدارهای منظم، شبکهها و روشهای پولشویی ایران را افشا کند تا بانکهای جهانی سریعتر از این کانالها خارج شوند. این امر هزینه و ریسک نقلوانتقال پول را برای ایران افزایش خواهد داد.
۵. هدفگیری مدیران و سهامداران شرکتهای صوری
تهران از مدیران و شرکای قابلاعتماد برای اداره شرکتهای پوششی استفاده میکند. با تحریم مستقیم مدیران، اعضای هیئت مدیره و سهامداران اصلی این شرکتها، دامنه افراد قابلاستفاده برای ایران محدود میشود. این اقدام شبکه انسانی پشتیبان عملیات مالی غیرقانونی ایران را تضعیف میکند.
اجرای همزمان این پنج راهکار میتواند هزینههای ایران را بالا برده و درآمدهای نفتیاش را کاهش دهد، حتی اگر بخشی از صادرات همچنان ادامه یابد.
اگر تحریمها بهطور واقعی و نه صرفاً نمادین اجرا شوند، صادرات نفت ایران میتواند ظرف چند ماه به سطح دوران «فشار حداکثری» (حدود ۸۰۰ هزار بشکه در روز) سقوط کند، تخفیفها افزایش یابد و شمار نفتکشهای توقیف یا اسقاطشده بیشتر شود. تفاوت اصلی میان «تحریم نمادین» و «فشار واقعی» در میزان جدیت اجرای این اقدامات است؛ اگر دولتها به اعلامیهها بسنده کنند، تهران همچنان به صادرات نفت و تأمین مالی فعالیتهای منطقهای خود ادامه خواهد داد.