جمعه 17 مرداد 1404 | ساعت 19:29
جمعه 17 مرداد 1404 | ساعت 19:29
×
بین الملل
شناسه خبر : 224936
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1404/02/31 ساعت 09:16

محمدرضا یوسفی شیخ‌رباط

ایران و خاورمیانه در حال تغییر

معادلات روابط بین‌الملل در قرن بیست‌ویکم به‌سرعت در حال تغییر است. جهان تک‌قطبی پس از فروپاشی اردوگاه کمونیسم و به تعبیر فوکویاما تحقق پایان تاریخ، آن‌طورکه جهان غرب انتظار داشت رخ نداد و اکنون جهان در حال چرخش به سوی جهان چندقطبی بر مبنای منافع اقتصادی است.

نورنیوز-گروه بین الملل: معادلات روابط بین‌الملل در قرن بیست‌ویکم به‌سرعت در حال تغییر است. جهان تک‌قطبی پس از فروپاشی اردوگاه کمونیسم و به تعبیر فوکویاما تحقق پایان تاریخ، آن‌طورکه جهان غرب انتظار داشت رخ نداد و اکنون جهان در حال چرخش به سوی جهان چندقطبی بر مبنای منافع اقتصادی است. مدت‌هاست تولید ناخالص داخلی چین، کشورهای اروپایی را پشت سر گذارده، اکنون از تمامی اتحادیه اروپا پیشی گرفته و پس از آمریکا در رتبه دوم قرار دارد. به این ترتیب جایگاه جهانی اروپا نسبت به دهه‌های قبل رو به افول گذارده، موقعیت اقتصادی و فناوری آنها نسبت به دو قدرت کنونی اقتصاد جهان پایین‌تر بوده، با مشکلات متعددی دست و پنجه نرم کرده و زندگی برای شهروندان آنان سخت‌تر شده است.

در این راستا سفر ترامپ به کشورهای حاشیه خلیج فارس، یک اقدام راهبردی در جهت انجام قراردادهای جدید اقتصادی و تعمیق نفوذ منطقه‌ای آمریکا در فضای جدید جهانی است. آمریکا به کشورهای خلیج فارس، به چشم شرکای بلندمدت نگاه کرده که در قبال تضمین امنیت این کشورها، قراردادهای گسترده مالی و توسعه همکاری در حوزه هوش مصنوعی و فناوری‌های پیشرفته را در دستور کار خود دارد. ازاین‌رو افرادی مانند زاکربرگ و ایلان ماسک برای تحقق این ایده، ترامپ را همراهی می‌کردند.

از منظر آمریکا، خاورمیانه جدید با اتکا به منابع عظیم انرژی و ورود فناوری جدید می‌تواند در یک افق میان‌مدت جایگزین اروپا شود و این چالشی بزرگ برای اروپای امروز است.

مدت‌هاست کشورهای حاشیه خلیج فارس این تغییر را درک کرده و با رویکردی باز به استقبال آن رفته‌اند. به همین دلیل به بازتعریف نقش خود به‌عنوان قطب جهانی نوآوری پرداخته‌اند. آنان تصور می‌کنند دستیابی به این موقعیت با شراکت و پذیرش رهبری آمریکا امکان‌پذیر است. بر این اساس، عربستان در راستای تحقق چشم‌انداز ۲۰۳۰ خود متعهد به سرمایه‌گذاری ۴۰ میلیارد دلاری در زمینه توسعه هوش مصنوعی شد، قطر نیز ۲.۴ میلیارد دلار برای توسعه هوش مصنوعی در نظر گرفت. امارات نیز از طرح سرمایه‌گذاری هزار و 400‌ میلیارد دلاری برای مشارکت با آمریکا طی دهه آینده در زمینه زیرساخت‌های هوش مصنوعی، نیمه‌هادی‌ها و... خبر داد. در این سفر، این کشورها از ترامپ خواسته‌اند قانونی ‌‌که صادرات نیمه‌هادی‌های پیشرفته به خلیج فارس را محدود می‌کند، حذف کند. در واقع براساس سرمایه از کشورهای منطقه خلیج فارس و فناوری از آمریکا، مشارکت دنبال می‌شود.

این کشورها برای تحقق آرمان خویش نیازمند ثبات منطقه و امنیت کشورهای خود هستند. بر این اساس آنان خواستار تقویت سامانه‌های پدافند هوایی میان ایالات متحده و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس شدند. شاید بتوان گفت در صورتی که امور آن‌طور پیش برود که آنان می‌خواهند، در آینده شاهد ناتویی جدید جایگزین ناتوی قبلی باشیم که بار مالی آن را کشورهای منطقه خلیج فارس بر دوش می‌کشند.

بر این اساس بازسازی سوریه، مذاکرات هسته‌ای با ایران، و مسئله اسرائیل نیز در این گفت‌وگوها مطرح بوده است. پس از مذاکرات، عربستان بدهی‌های سوریه به بانک جهانی را پرداخت کرد. آمریکا تحریم‌های سوریه را حذف کرد. کشورهای عربی آماده مشارکت در بازسازی سوریه شدند.

این رؤیاپردازی با چالش‌هایی روبه‌رو است. نفوذ فزاینده چین یکی از مهم‌ترین‌هاست. به‌طور طبیعی موضوع ایران در کانون توجه طرف‌های این سفر بوده است. ایران می‌تواند تهدیدی برای تحقق چشم‌انداز یادشده باشد. ازاین‌رو توافق یا همراه‌کردن ایران برای آمریکا اهمیتی بیش از گذشته یافته است.

به نظر می‌رسد دستیابی به توافق پایدار می‌تواند منافع ایران، آمریکا و کشورهای منطقه را تأمین کند. این توافق برای ایران هم مفید است، می‌تواند با اتکا به ظرفیت‌های خود، از این بحران‌ها خارج شود و رونق اقتصادی و نشاط اجتماعی در کشور ایجاد کند. ایران می‌توان در قالب همکاری‌های جدید، جایگاهی متفاوت در منطقه پیدا کند. ایران امروز با انتخاب مسیر مذاکره و چانه‌زنی مسیر درستی را طی می‌کند. در غیر این صورت، شاهد شکاف‌های بزرگ‌تری میان کشورهای همسایه و ایران خواهیم بود.

کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز با پذیرش همکاری و سرمایه‌گذاری در ایران، ثبات و امنیت خود را تضمین می‌کنند؛ اما آمریکا برای تحقق هدف‌های خود نیازمند کنش‌های بیشتری برای حفظ موقعیت جهانی خویش است. همچنین بدون حل نزاع اسرائیل و فلسطین، خاورمیانه رنگ ثبات را نمی‌بیند شاید به همین دلیل باشد که چندی پیش ترامپ از تشکیل یک دولت فلسطینی سخن گفت.

 


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
کره شمالی برای مذاکره با آمریکا شرط گذاشت
دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس: اسرائیل تهدیدی برای امنیت و ثبات منطقه است
دفتر نتانیاهو ادعای بگو‌مگوی لفظی با ترامپ را تکذیب کرد
راهپیمایی میلیونی دوباره یمنی ها در حمایت از مردم غزه
شبکۀ ان‌بی‌سی‌نیوز آمریکا: اسرائیل با همه‌گیری جاسوسی برای ایران روبه‌رو شده است+فیلم
جاده ترامپ و اختناق ایران؟!
لوکاشنکو: ترامپ خیلی وراج است
بلومبرگ: تماس ترامپ و مودی درباره پاکستان روابط آنها را تیره کرد
ایران طرح رژیم صهیونیستی برای اشغال غزه را به شدت محکوم کرد
اشغال غزه؛ از فاجعه انسانی تا خودکشی استراتژیک اسرائیل
ادعای نتانیاهو: قصد اشغال نظامی غزه را نداریم
گزارش تصویری | رشد نیروگاه های خورشیدی
پویش یک تیک‌تاکر معروف عراقی در حمایت از موشک‌های ایرانی+فیلم
سلاح مقاومت یا خلأ امنیتی؛ لبنان در دوراهی تاریخی
نویسندگان هالیوود در نامه ای به ترامپ استبداد به آزادی بیان را محکوم کردند
افتخارآفرینی تیم ایران در المپیاد جهانی هوش مصنوعی
شهادت مأمور پلیس هنگام دستگیری سارق کابل برق در شفت گیلان
ووشو ایران در بازی‌های جهانی صاحب مدال طلا شد
اکبر عبدی: حالم خوب است/به زودی از بیمارستان مرخص می‌شوم
سازمان همکاری اسلامی تصمیم رژیم اسرائیل برای اشغال غزه را محکوم کرد
حماس: تصمیم رژیم صهیونستی درباره اشغال غزه "جنایت جنگی" است
سکتبالیست‌های ایران ژاپنی ها را به زانو درآوردند
فاکس نیوز هم از دیدار احتمالی پوتین و ترامپ در هفته آینده خبر داد
واکنش ها به طرح اسرائیل برای اشغال غزه
قالیباف: مجلس برای تصویب لوایح دولت در حمایت از خبرنگاران آمادگی دارد
رهبران اردن و مصر با طرح اشغال کامل نوار غزه مخالفت کردند
همراه اول؛ نخستین اپراتور خارجی با خدمات حضوری در فرودگاه نجف
تکذیب هر گونه درگیری در جریان انتقال به زندان اوین
تجهیز پایگاه «استاربیس» به خطوط لوله آب!
سارا بهمنیار مدال طلای بازی‌های جهانی چین را بدست آورد
محکومیت طرح اشغال غزه از سوی عربستان
سفر غیررسمی رییس جمهوری کشورمان به ارومیه
معاون وزیر ارشاد:13 هزار مدیرمسئول و 10 هزار پرونده فعال خبرنگاری داریم
سفر وزیر دفاع هند به واشنگتن لغو شد؛ توقف خریدهای تسلیحاتی
همراه اول بسته هدیه روز خبرنگار را فعال کرد
معاون رئیس جمهور: مشکلات پارک ملی گلستان حل می‌شود
هشدار سازمان ملل درباره اشغال غزه: این مسیر باید فوراً متوقف شود
دستگیری عوامل داعش در کربلا پیش از حمله به زائران اربعین
سحرخیزان با قراردادی 3 ساله به استقلال پیوست
هجدهمین محموله کمک‌های بشردوستانه پاکستان روانه غزه شد
قطار تهران به کرمان از ریل خارج شد؛ مصدومیت 30 نفر در حادثه خروج قطار
CNN: اسرائیل به تخلیه تمامی شهر غزه تا 7 اکتبر دستور داده است
کمک‌های نظامی به اسرائیل زیر تیغ انتقاد کانادایی‌ها قرار گرفت
سرقت کارت ملی و طلا با پوشش نظافتچی و سوءاستفاده از مدارک قربانیان برای سرقت‌های بیشتر
مهاجرانی: دولت خود را موظف به حمایت از آزادی، امنیت و شأن خبرنگاران می‌داند
محور کندوان به‌دلیل محدودیت‌های ترافیکی مسدود شد
ترخیص بیش از 2 هزار خودروی خارجی از بندر شهید رجایی
بازگشت اولین گروه زندانیان به اوین پس از حمله رژیم صهیونیستی
سناتور آمریکایی: از مالیات آمریکایی‌ها برای کشتن 18500 کودک در غزه استفاده شده است
پدر مبینا نعمت‌زاده از پیرهادی عذرخواهی کرد
X
آگهی تبلیغاتی