نورنیوز - گروه بین‌الملل: پایان یافتن نخستین دور از مذاکرات غیرمستقیم میان جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در عمان، نقطه عطفی در تحولات پرچالش مناسبات تهران و واشنگتن محسوب می‌شود. این مذاکرات که به مدت دو ساعت و نیم و با چهار نوبت تبادل پیام میان طرفین به طول انجامید، به گفته سید عباس عراقچی «سازنده» و در فضایی «آرام و محترمانه» برگزار شد؛ توصیفی که در ادبیات دیپلماتیک نشانه‌ای مثبت از آغاز فرآیند گفت‌وگوهای حساس و پیچیده به‌شمار می‌رود.
مضمون و مسیر مذاکرات
اگرچه جزئیات فنی گفتگوها رسانه‌ای نشده، اما بر اساس اطلاعات رسمی، محور اصلی مذاکرات حول دو موضوع کلیدی «رفع تحریم‌ها» و «موضوع هستهای» بوده است. این دو پرونده از دیرباز گره‌خورده به یکدیگر و محل نزاع اصلی میان تهران و واشنگتن محسوب می‌شوند. در شرایطی که تحریم‌های اقتصادی آمریکا در سال‌های اخیر فشار مضاعفی بر اقتصاد ایران وارد کرده و در مقابل، پیشرفت‌های هستهای تهران باعث نگرانی‌های فزاینده در غرب شده، توافق بر سر چارچوبی برای گفتگو می‌تواند زمینه‌ساز مهار تنش و بازگشت به یک مسیر دیپلماتیک باشد.
نشانه‌های تغییر رویکرد دو طرف
از نقطه نظر راهبردی، گفتگوی غیر مستقیم فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا با سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران، نمایان‌گر عزم نسبی دو کشور برای کاستن از تنش‌ها و یافتن راه‌حلی میانه است. توصیف مثبت عراقچی از فضای مذاکرات، حاکی از آن است که دو طرف -علیرغم تداوم بی‌اعتمادی‌های دیرینه- بر ضرورت استمرار گفت‌وگو اذعان دارند. موافقت با برگزاری دور دوم مذاکرات در شنبه آینده (۳۰ فروردین) نیز نشان‌دهنده عزم طرفین برای پرهیز از بن‌بست و آزمودن فرصت‌های تازه است.
اهمیت مکان‌یابی سیاسی مذاکرات
برگزاری مذاکرات در عمان، با توجه به جایگاه سنتی این کشور به‌عنوان میانجی قابل اعتماد در منطقه، تصمیمی هوشمندانه تلقی می‌شود. عمان در سال‌های گذشته نیز نقش تسهیل‌گر در مذاکرات منتهی به برجام را ایفا کرده بود. انتخاب دوباره مسقط برای میزبانی این دور از گفت‌وگوها، حاکی از اعتماد طرفین به بی‌طرفی و اعتبار دیپلماتیک این کشور است.البته یکی از گزینه هایی که می تواند مورد توجه دو طرف قرار گیرد تغییر محل گفتگوی آتی برای ارسال پیام به سایر بازیگران اثر گذار بر مذاکرات ایران و آمریکا است.
چشم‌انداز مذاکرات
با وجود سیگنال‌های مثبت اولیه، باید اذعان داشت که مسیر پیش‌رو دشوار و پُر از موانع است. پیچیدگیهای حاکم برزمان‌بندی رفع تحریم‌ها، دامنه تعهدات هستهای و نحوه راستی‌آزمایی، همچنان چالش‌های اصلی خواهند بود. از سوی دیگر، فشار لابی های جنگ طلب و مخالف توافق در آمریکا ممکن است فضای مانور دیپلمات‌ها را محدود سازد.
با این حال، آغاز گفت‌وگوها خود یک دستاورد مهم است. از سرگیری مسیر دیپلماسی پس از ماه‌ها تنش، امکان احیای اعتماد نسبی و تنظیم مجدد روابط ایران و آمریکا را –حداقل در سطح فنی و موضوعی– فراهم می‌آورد. اگر دو طرف بتوانند از فضای سازنده کنونی بهره بگیرند و در دورهای آتی، با دقت، صبر و ابتکار به پیش بروند، شاید بتوان بار دیگر از دریچه دیپلماسی، گره‌های کور گذشته را گشود.
نورنیوز