×
سیاسی
شناسه خبر : 216030
تاریخ انتشار : دوشنبه 1403/12/20 ساعت 15:50

سیدمحمد حسینی

جنگ چقدر به ایران نزدیک است؟

سال آینده نیز می‌تواند بستر وقوع رویدادهای بزرگی باشد و از جمله این رویدادهای محتمل، جنگ آمریکا و اسرائیل با ایران خواهد بود؛ جنگی فاجعه‌آمیز علیه تأسیسات نظامی ایران که از قضا، علائم و تحلیل‌های جدی نیز در قبال آن وجود دارد.

نورنیوز-گروه سیاسی: «عادت» عنصری ذهنی است. شبکه‌ای پیچیده از نورون‌های ذهنی، عادت را در ذهن انسان ایجاد می‌کنند. همچنان که سیستم عصبی بدن پس از مدتی با گرما و سرما خود را وفق می‌دهد، همان سیستم در کنش و واکنش نورون‌های عصبی، با ایجاد عادات ذهنی، «امتداد گذشته و حال به آینده» را در ذهن تداعی می‌کند؛ موافق با نظریه سازه‌انگاری الکساندر ونت‌ که بر عادات ذهنی در تفسیر واقعیت تأکید می‌کند. عادات ذهنی برای تصمیم‌گیران ذهنی می‌تواند آفت باشد، زیرا حساسیت ذهن تصمیم‌گیرنده در قبال رویدادهای ناگهانی را کاهش می‌دهد. عادات ذهنی موجب می‌شوند ذهن تصمیم‌گیرنده بیشتر به روندها بیندیشد تا به رویدادهای ممکن یا احتمالی در آینده.

این مقدمه نظری از آن رو حائز اهمیت است که تصمیم‌گیران سیاسی در ایران در حوزه داخلی و خارجی طی سال‌های اخیر عمدتا با رویدادهای شگفتی‌ساز مواجه بوده‌اند. نگاهی به تحولات داخلی و خارجی، به‌ویژه تحولات منطقه‌ای طی سال‌های اخیر، نشان می‌دهد سیاست داخلی و خارجی ایران عمدتا «رویداد‌محور» شده است. رویداد‌محور‌شدن سیاست، پیش‌بینی تحولات را بسیار سخت می‌کند و علاوه‌بر‌آن، روندها را نیز تضعیف و جامعه را مستعد وقوع رویدادهای شگفتی‌ساز و حتی فاجعه‌آمیز می‌کند. عنصر عادت در ذهن به تصمیم‌گیرنده راه ساده «امتداد گذشته و حال به آینده» را نشان می‌دهد، حال آنکه به هنگام سست‌شدن روندها و ظهور رویدادها، ذهن تصمیم‌گیرنده باید به صورت «سناریویی» پرورش یابد و به هر رویداد ممکنی بیندیشد و برای آن «برنامه‌ریزی سناریویی» انجام دهد. کافی است به تحولات دو سال اخیر در منطقه نگاهی بیندازیم. عادات ذهنی وقوع این تحولات را احتمالا طی 10 سال می‌پذیرفت اما «واقعیت» مسیر خودش را رفت و تحولاتی که با عادات ذهنی و روندها قرار بود طی 10 سال رخ دهند طی 10 تا 20 ماه رخ دادند. عملیات 7 اکتبر، حمله اسرائیل به غزه، جنگ اسرائیل با حزب‌الله لبنان، حمله به کنسولگری ایران در سوریه توسط اسرائیل، سقوط هلیکوپتر رئیس‌جمهوری ایران، ترور اسماعیل هنیه در تهران، تغییر دولت در ایران، پاسخ نظامی ایران به اسرائیل طی دو عملیات وعده صادق، انفجار پیجرها در لبنان، ترور شهید سیدحسن نصرالله، روی کار آمدن جوزف عون در لبنان، آتش‌بس حزب‌الله با اسرائیل، استقرار نیروهای سازمان ملل و ارتش لبنان در جنوب لبنان، سقوط بشار اسد در سوریه، پیشروی اسرائیل در جولان و خاک سوریه، حمله اسرائیل به زیرساخت‌های نظامی سوریه، نفوذ منطقه‌ای ترکیه در شامات و قفقاز، روی کار آمدن ترامپ، تغییر سیاست آمریکا در قبال جنگ اوکراین، شکاف در روابط فراآتلانتیکی در قبال جنگ اوکراین و افزایش تحریم‌ها علیه ایران.

این همه رویداد اثرگذار همگی در کمتر از دو سال رخ دادند. پس می‌توانیم انتظار داشته باشیم رویدادهای شگفتی‌ساز و فاجعه‌آمیزی که ذهن تصمیم‌گیران به واسطه عنصر عادات ذهنی آنها را خیلی بعید می‌دانند، بسیار قریب باشند و به‌زودی خود را به تصمیم‌گیران سیاسی تحمیل کنند. در نتیجه، سال آینده نیز می‌تواند بستر وقوع رویدادهای بزرگی باشد و از جمله این رویدادهای محتمل، جنگ آمریکا و اسرائیل با ایران خواهد بود؛ جنگی فاجعه‌آمیز علیه تأسیسات نظامی ایران که از قضا، علائم و تحلیل‌های جدی نیز در قبال آن وجود دارد. عنصر عادات ذهنی در رد وقوع جنگ به تصمیم‌گیرنده می‌گوید: «ترامپ تاجر‌مسلک است و ترجیحا به دنبال جنگ نیست. به‌ویژه که در آغاز کارش در کاخ سفید نیز هست. او با افزایش تحریم‌ها می‌خواهد ایران را وادار به مذاکره کند و تهدید نظامی احتمالا بلوفی برای وادار‌کردن ایران به پذیرش توافق یک‌سویه است». اما واقعیت کاری به توصیه‌های عادات ذهنی ندارد و مسیر خودش را می‌رود. اتفاقا در نقطه مقابل، دیده‌بانی علائم موجود نشان می‌دهد‌ باید حمله نظامی آمریکا و اسرائیل به ایران به شکلی غافلگیرکننده‌ را بسیار جدی گرفت و آن را آینده‌ای محتمل دانست. علائم و نوپدیدهایی وجود دارند که حمله به ایران را تقویت می‌کنند و البته نوپدیدها و علائمی هستند که حمله به ایران را در کوتاه‌مدت تضعیف می‌کنند.

چه علائمی حمله نظامی به ایران را در کوتاه‌مدت تقویت می‌کند؟

1. ادراک اسرائیل و آمریکا از ساختار قدرت و تغییر توازن قدرت در خاورمیانه پس از 7 اکتبر،

2. ادراک آمریکا و اسرائیل از قدرت نظامی ایران در قبال حمله احتمالی به تأسیسات نظامی‌ ایران،

3. ادراک آمریکا و اسرائیل از رابطه متقابل حاکمیت و مردم ایران،

4. ادراک آمریکا و اسرائیل از آستانه غنی‌سازی در ایران،

5. باورمندی آمریکا و اسرائیل به کاهش شدید عمق استراتژیک ایران در منطقه به‌خصوص شامات،

6. رویکرد «یا مذاکره یا جنگ» ترامپِ 2025 به‌جای رویکرد «یا مذاکره یا تحریم» ترامپِ 2018،

7. لابی شدید صهیونیست‌ها (به‌ویژه دولت مستعجل نتانیاهو که بقای خود را در تداوم جنگ می‌بیند) در کاخ سفید به منظور ترغیب ترامپ به جنگ علیه ایران،

8. مواضع تند اروپا در قبال ایران و گفتمان دفاع از جنگ محدود علیه ایران از سوی انگلیس،

9. دفاع تمام‌قد و بی‌سابقه فرانسه و انگلیس از اسرائیل در عملیات وعده صادق،

10. احتمال وجه‌المصالحه‌شدن ایران در قبال توافق اوکراین.

چه علائمی حمله نظامی به ایران را در کوتاه‌مدت تضعیف می‌کند؟

1. هراس از بی‌پایان‌شدن جنگ،

2. هراس از فراروندگی جنگ به مناطق پیرامونی ایران،

3. پاسخ قطعی نظامی ایران و حمله به پایگاه‌های آمریکایی و اسرائیل در مقیاسی وسیع،

4. مخالفت چین و روسیه با عملیات نظامی علیه ایران،

5. مخالفت احتمالی شورای همکاری خلیج‌ فارس با جنگ،

6. امتناع ایران از ورود به جنگ مستقیم با آمریکا،

7. عمل‌گرایی ایران ‌هنگام حاد‌شدن بحران.

نگاهی به علائم فوق‌الذکر نشان می‌دهد‌ علائم تقویت‌کننده جنگ بیشتر و پیش‌برنده‌تر از علائم تضعیف‌کننده جنگ هستند. بنابراین تصمیم‌گیران سیاسی در ایران باید حمله نظامی آمریکا و اسرائیل را در کوتاه‌مدت بسیار محتمل و جدی بدانند.

*سفیر سابق جمهوری اسلامی ایران در عربستان سعودی


شرق
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
فعالیت رسمی موکب‌های اربعین از امروز آغاز شد
رزمایش چین و روسیه؛ تمرین همگرایی در برابر غرب
سراب سوزان یارانه آب
واقعیت‌های ترور سردار شادمانی؛ آیا شبیه‌سازی ژنتیکی ریشه علمی دارد؟
محرومیت بیرانوند در سوپرجام اعمال می‌شود؟
اجرای آیین‌نامه واردات خودرو به دستور دیوان عدالت اداری تعلیق شد
ماشه و سناریوهایِ پیش‌رو
مداردیپلماسی | سفر مهم رئیس‌جمهور به پاکستان؛ گام تازه در دیپلماسی اقتصادی و منطقه‌ای
ایران‌نما | معرفی جاذبه‌های گردشگری شهرهای ایران(63)؛ «بَلْدَه»
قطار تهران - آنکارا از مهر دوباره راه می‌افتد
«منچستریونایتد» در دیدار با «اورتون» به تساوی 2-2 رسید +خلاصه بازی
سفر پزشکیان به پاکستان؛ پاسخ مشترک به معمای امنیت و اقتصاد در منطقه غرب آسیا
عراقچی: خبرنگار و دیپلمات یار و یاور هم هستند/جنگ روایت ها از جنگ واقعی سخت تر است
نیکزاد: «تا تا 22 مرداد 50 همت دیگر پول گندمکاران پرداخت می‌شود»
خبر خوب برای نیروهای شرکتی؛ مجلس طرح تبدیل وضعیت را به دولت فرستاد
رئیس جمهور برزیل: مذاکره با ترامپ تنها با شرایط برابر صورت می‌گیرد
رسانه‌ عبری: نمی‌دانیم چطور اطلاعات محرمانه خلبانان اسرائیلی به دست ایرانی‌ها رسیده!
برنامه مسابقات ورزشی امروز دوشنبه 13مرداد +پخش زنده
بازی پوتین با ترامپ در اوکراین و احتمالات پیش رو
مرحله چهارم طرح کالابرگ الکترونیکی کلید خورد
وضعیت آب و هوا امروز دوشنبه 13 مرداد 1404 +وضعیت استان‌ها
مهلت ثبت نام خودروهای وارداتی تا پنجشنبه تمدید شد +جزئیات
آمریکا: همچنان شانه‌به‌شانه در کنار اوکراین خواهیم بود
تایید رسانه عبری از لو رفتن اطلاعات خلبانان صهیونیست به دست ایرانی‌ها
مفقود شدن ملوان ناو هواپیمابر جرج واشنگتن در دریا
ابوعبیده: با ارسال غذا برای اسیران صهیونیست موافقیم اما با شرط
اعلام آمادگی استخراج کنندگان رمزارز برای احداث نیروگاه تجدیدپذیر
ادعای آمریکا: فشار حداکثری ادامه دارد، ولی باب دیپلماسی با ایران باز است
رکوردی تازه در میزان مصرف برق کشور
هند به حمایت مالی از روسیه متهم شد!
حمله پهپادی یمن به اهداف صهیونیستی
عضو کمیته استیناف: پرونده ساپینتو به ما مربوط نیست!
تأمین مالی بازار سرمایه با مشارکت بانک‌ها کلید خورد
محسن رضایی: اسرائیل با اقداماتش دشمنی‌اش با کل منطقه را نشان داد
قاچاقچیان سوخت به 90 سال حبس محکوم شدند
درخشش کوراش‌کاران ایران با 7 مدال آسیایی در کره جنوبی
گزارش تصویری | دومین روز سفر رئیس جمهور به پاکستان
کشف 844 ریزپرنده قاچاق در بوشهر و تهران
عکس های منتخب جهان، 3 آگوست 2025
عنوان نایب قهرمانی جهان به آزادکاران نوجوان ایران رسید
پزشکیان: ایران و پاکستان دوست روزهای سخت یکدیگر هستند
وزارت امور خارجه هتک حرمت مسجدالاقصی را محکوم کرد
دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد؛ تاسیس شورای دفاع کشور تصویب شد
پاپ با جوانان غزه ابراز همدردی کرد
برای پاسخ به فعال‌سازی مکانیسم ماشه با چین و روسیه هماهنگ هستیم
سازمان توسعه تجارت: واردات سگ و گربه کذب است
حذف 4 صفر از پول ملی نهایی شد؛ «ریال» ماند، «تومان» حذف شد
سقوط قیمت مسکن در شمال تهران؛ خریداران عقب‌نشینی کردند
تهدید هسته‌ای ترامپ؛ آشکارشدن ترس از شکست در اوکراین
شرکت‌های هواپیمایی بین‌المللی دیگر به بن گورین نمی آیند
X
آگهی تبلیغاتی