نورنیوز- گروه فرهنگی: چهل و سومین جشنواره فیلم فجر در حالی شب گذشته، ۲۲ بهمن‌ماه به پایان رسید که لحظاتی پر از هیجان و حواشی کم‌سابقه در کنار سرور و شادی برگزیدگان، خود را به نمایش گذاشت. این جشنواره، همواره یکی از مهم‌ترین رویدادهای فرهنگی کشور است که هر ساله با حواشی زیادی در بخش‌های مختلف همراه است. اما در این دوره، علاوه بر مراسم اختتامیه و اهدای جوایز، تصمیمات جدید و حواشی مربوط به نحوه برگزاری و توزیع سیمرغ‌ها، این دوره را به یک تجربه متفاوت تبدیل کرد.
در این گزارش، به برخی از مهم‌ترین حاشیه‌ها و نکات ویژه‌ای که در مراسم اختتامیه رقم خورد، می‌پردازیم.
صندلی‌های خالی در ردیف‌های جلو
یکی از اولین تغییرات بزرگ در اختتامیه جشنواره چهل و سوم، تصمیم برگزارکنندگان برای تغییر جانمایی صندلی‌ها بود. طبق روال معمول، صندلی‌های ردیف اول در اختیار مدیران و مقامات دولتی قرار می‌گرفت، اما امسال این صندلی‌ها به هنرمندان اختصاص داده شد. هدف از این اقدام، احترام بیشتر به هنرمندان و ایجاد فضایی متفاوت به نظر می‌رسید. اما واقعیت چیز دیگری بود. در طول مراسم، بسیاری از صندلی‌های ردیف‌های جلو خالی ماندند و این موضوع باعث شد که سالن مراسم از نظر ظاهری کمی بی‌روح به نظر برسد. هنرمندانی مانند ابراهیم حاتمی‌کیا، شهاب حسینی، و کریستوف رضاعی در صندلی‌هایی که به عوامل فیلم‌ها اختصاص داده شده بود، نشسته بودند و در نتیجه، صندلی‌های خالی به چشم می‌آمد.
این تصمیم، هرچند نیت احترام به هنرمندان را داشت، اما باعث شد که تصویری غیرمنتظره از مراسم به نمایش درآید. گویی هیچ‌چیز به اندازه خالی بودن این صندلی‌ها نتواست توجه مخاطبان را جلب کند.
سخنرانی‌های حذف‌شده و یک مجری که همه‌چیز را گفت
در جشنواره‌های گذشته، سخنرانی‌های طولانی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان سینمایی و دبیر جشنواره، بخش جدایی‌ناپذیر مراسم اختتامیه بودند. این سخنرانی‌ها که گاهی تکراری و طولانی می‌شدند، اغلب باعث خستگی حضار می‌شدند. امسال، با تصمیمی جدید، تمامی سخنرانی‌ها حذف شد و فقط منوچهر شاهسواری، دبیر جشنواره، با یک خوش‌آمدگویی کوتاه به روی صحنه آمد و آماری از استقبال مردم از فیلم‌ها ارائه داد.
اما برخلاف هدف اصلی این تغییر، مجری مراسم، محمدرضا شهیدی‌فر، با سخنرانی‌های طولانی خود، مراسم را از ریتم انداخت و این مسئله باعث نارضایتی برخی از حاضران شد.
سخنرانی‌های مفصل و مقدمه‌های طولانی که برای هر بخش از مراسم مطرح می‌شد، سبب کند شدن جریان اصلی مراسم و کاهش هیجان سالن گردید. در پایان مراسم، این انتقاد بیشتر خود را نشان داد، به‌ویژه هنگامی که سعید خانی، تهیه‌کننده فیلم «زیبا صدایم کن»، برای دریافت سیمرغ بهترین فیلم اول به روی صحنه آمد و از مجری خواست که کمتر صحبت کند تا فرصتی برای سخنرانی برندگان باقی بماند.
تعریف و تمجید بی‌طرفانه یا جانبداری؟
یکی دیگر از نکات حاشیه‌ای، جانبداری آشکار مجری از فیلم «موسی کلیم‌الله» بود. محمدرضا شهیدی‌فر در طول مراسم بارها به تمجید از این فیلم پرداخت و حتی از محمود رضوی، تهیه‌کننده این اثر، خواست تا هرچه زودتر این فیلم را برای نمایش عمومی اکران کند. در بخش دیگری از صحبت‌هایش، شهیدی‌فر تماشای فیلم «موسی کلیم‌الله» را به مثابه عبادت دانست، نکته‌ای که بسیاری از حاضران آن را غیرحرفه‌ای و جانبدارانه ارزیابی کردند. مجری که باید در جایگاه بی‌طرفی قرار می‌گرفت، در این مورد خاص به‌طور آشکار طرفدار یک فیلم خاص شد و این مسئله اعتراض‌هایی را به همراه داشت.
شایعه قهر کمال تبریزی و رد آن در صحنه
روزهای پیش از اختتامیه، شایعه‌ای مبنی بر قهر کمال تبریزی، یکی از داوران جشنواره، به دلیل مشکلاتی در هیئت داوران منتشر شد. این شایعه خبر از عدم حضور او در مراسم اختتامیه می‌داد، اما در کمال تعجب، کمال تبریزی اولین داوری بود که در مراسم اختتامیه برای اهدا جایزه به روی صحنه رفت و این شایعه را به کلی رد کرد. حضور او در مراسم، ضمن رد این شایعه، نشان داد که هیچ مشکلی در روابط اعضای هیئت داوران وجود نداشته است.
پخش نشدن کلیپ خاطره‌انگیز و مسائل تلویزیونی
یکی دیگر از نکات جالب توجه این بود که تلویزیون در زمان پخش مراسم اختتامیه از شبکه‌های مختلف، از پخش کلیپ‌های خاطره‌انگیز جشنواره‌های قبلی خودداری کرد. این کلیپ‌ها که معمولاً شامل تصاویری از هنرمندان بزرگ سینما و لحظات به یادماندنی جش
نواره‌های گذشته هستند، امسال جایی در برنامه نداشتند. همچنین، زمانی که نادره سادات سرکی برای دریافت سیمرغ بهترین فیلم کوتاه به روی صحنه رفت و درباره خلأ قانونی در زمینه پرونده‌های کودک‌آزاری صحبت کرد، تلویزیون هیچ‌کدام از سخنان او را پخش نکرد. این امر باعث شد تا برخی از نکات مهم اجتماعی و فرهنگی جشنواره از دید مخاطبان تلویزیون مخفی بماند.
یک سیمرغ تنها برای بهترین فیلم: سوال‌های بی‌جواب
در نهایت، بخش‌هایی از مراسم که مورد توجه بسیاری از سینماگران و تماشاگران قرار داشت، اهدای سیمرغ‌های اصلی جشنواره بود. از جمله سیمرغ بهترین فیلم که امسال به فیلم «زیبا صدایم کن» اهدا شد، در حالی که این فیلم در دیگر بخش‌ها حتی یک نامزدی هم نداشت. این موضوع باعث تعجب بسیاری از سینماگران شد که چگونه فیلمی که در بخش‌های دیگر نتوانسته بود نظر داوران را جلب کند، توانسته بهترین فیلم جشنواره شود. این مسئله به یک سوال بی‌جواب تبدیل شد: آیا انتخاب بهترین فیلم صرفاً بر اساس نظر داوران بوده یا عوامل دیگری در این انتخاب دخیل بوده‌اند؟
سیمرغ‌های مردمی و اعتراضات
فیلم «پیش‌مرگ»، که در هیچ بخش دیگری حتی نامزد دریافت سیمرغ هم نبود، توانست سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردم را از آن خود کند. این انتخاب، که برای اولین بار در تاریخ جشنواره فیلم فجر صورت می‌گرفت، واکنش‌هایی در پی داشت و این سوال را به وجود آورد که چگونه فیلمی که هیچ‌کدام از جوایز جشنواره را دریافت نکرده، توانسته نظر مردم را جلب کند.
واکنش‌های متفاوت نسبت به سیمرغ‌ها
در بخش‌هایی از مراسم، مانند اهدای سیمرغ بهترین بازیگر مرد، وقتی مصطفی زمانی نام خود را شنید، سالن در سکوت فرو رفت. بسیاری از حاضران به طور غیررسمی انتظار داشتند که شهاب حسینی این جایزه را کسب کند. اما مصطفی زمانی با دریافت این جایزه، به زیبایی گفت که این سیمرغ را مشترکاً با حسن پورشیرازی می‌داند و به نوعی به یاد او در این شب ویژه بود.
همچنین، در اعتراض به نتیجه‌گیری داوری‌ها، عوامل فیلم «خدای جنگ» در مراسم حضور پیدا نکردند و حتی در هنگام اهدای سیمرغ بهترین فیلم از نگاه ملی نیز برای دریافت جایزه روی صحنه نیامدند. آنها در بیانیه‌ای از نحوه داوری‌ها و تقسیم جوایز به شدت انتقاد کرده بودند.
چهل و سومین جشنواره فیلم فجر با تمام حواشی و تغییرات در نحوه برگزاری، همچنان یکی از مهم‌ترین رویدادهای سینمایی کشور است. هرچند برخی از تصمیمات، مانند تغییر جانمایی صندلی‌ها و حذف سخنرانی‌ها، نتایج متفاوتی داشتند، اما این جشنواره نشان داد که سینمای ایران همچنان در حال تکامل و پیشرفت است. در کنار این تغییرات، واکنش‌ها و اعتراضات به داوری‌ها و نحوه اهدای جوایز نشان می‌دهد که سینماگران ایرانی همچنان دغدغه‌های زیادی برای ارتقاء سینمای ایران دارند.