نورنیوز-گروه سیاسی: معاون اول رئیس جمهور گفت: کشورهای حوزه تمدنی ایران و کشورهای قاره آفریقا در اولویت‌های سیاست خارجی ما قرار دارند و این تنها نظر دولت چهاردهم نیست بلکه نظر نظام است و ما در دولت وفاق ملی با جدیت و بامرکزیت «ستاد آفریقا» در این حوزه فعالیت خواهیم کرد.
محمدرضا عارف معاون اول رئیس‌جمهور در نخستین جلسه ستاد آفریقا در دولت چهاردهم، با تبریک اعیاد شعبانیه و دهه فجر با تاکید بر اهمیت ارتباط با آفریقا در اندیشه انقلاب اسلامی گفت: از دید دولت چهاردهم که همان دیدگاه رهبر معظم انقلاب و نظام اسلامی است، ارتباط با کشورهایی که در حوزه تمدنی ایران قرار دارند و همینطور کشورهای آفریقا، از لحاظ ارزشی برای ما دارای اهمیت است، شعار انقلاب ما، تکیه بر ارزش ها و فرهنگ و محدود نشدن به مرزها بود که این همان رویکرد و راهبرد امام خمینی (ره) است و ما هم در این مسیر حرکت می‌کنیم.
معاون اول رئیس‌جمهور در این جلسه که با حضور اعضای «ستاد آفریقا»، از وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های مختلف تشکیل شده بود، گفت: ما معتقدیم که در چارچوب منافع ملی خودمان و منافع کشورهای طرف مقابل، با اکثر کشورهای دنیا بر طبق اولویت‌ها، ارتباط داشته باشیم.
عارف افزود: در اولویت سیاست خارجی ما برای برقرار ارتباط، در وهله اول، کشورهای اسلامی، کشورهای همسایه و منطقه و سازوکارهای منطقه‌ای و همچنین قاره آفریقا قرار دارند.
معاون اول رئیس جمهور با اشاره به اهمیت ارتباط با آفریقا گفت: نگاه ما به آفریقا یک نگاه صرفاً اقتصادی و مادی نیست بلکه نگاه ارزشی است، البته معتقدیم که در این ارتباط، باید منافع اقتصادی هر دو طرف با جدیت لحاظ شود اما انقلاب ما فراتر از اقتصاد، رویکرد فرهنگی و ارزشی دارد و ما می‌توانستیم همزمان درحوزه‌های فرهنگی واقتصادی موفق‌ترعمل کنیم.
عارف تصریح کرد: آفریقا بازار بسیار خوبی است، بازاری با بیش از یک میلیارد و چهارصد میلیون جمعیت که بازار بکری است، این قاره علاوه بر آنکه می‌تواند مقصد مهمی برای صادرات کالاهای ما باشد، می‌تواند در تامین پایدار نیازهای ما در حوزه کالاهای اساسی و برخی محصولات کشاورزی مهم باشد و این مسئله با توجه به وضعیت اقلیمی کشور و مشکلات مربوط به آب و درنتیجه نیاز به کشت فراسرزمینی برای ما بسیار اهمیت دارد.
معاون اول رئیس‌جمهور در ادامه با اشاره به سابقه تاریخی روابط ایران و آفریقا گفت: ارتباط ما در اوایل انقلاب، ارتباط خوبی بود اما متاسفانه از آن فرصت استفاده نشد و این در حالی بود که امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب بر این ارتباط بسیار تاکید داشته اند اما متاسفانه نگاه «آفریقا گریزی» درذهن برخی مسئولان و بخش خصوصی ما وجود داشت و از آن طرف دشمنان سعی کردند یک نگاه «ایران ستیزی» را در آفریقا بوجود بیاورند و هر دوی این عوامل دست در دست هم دادند و ارتباطات ریشه دار نشد، در زمینه آفریقا گریزی متاسفانه فعالان اقتصادی ما علاقه‌ای نداشتند که در این قاره کار و فعالیت کنند و اگرچه در حوزه فنی و مهندسی کارهایی صورت گرفت اما بیشتر شرکت‌ها دنبال بهانه بودند که بگویند ارتباط با آفریقا برای ما مشکل آفریده است.
معاون اول رئیس جمهور در ادامه خطاب به اعضای ستاد آفریقا گفت: با وجود مشکلات بسیار در ایجاد ارتباط با آفریقا، در دهه‌های گذشته ما به «ستاد آفریقا» رسیدیم، از دید ما، مسائل کشورهای مختلف آفریقا با وجود تنوع، بسیار مشابه است و زمینه‌های همکاری را می‌توان به صورت یک مجموعه و یک بسته در راهبرد ارتباط با آفریقا تعریف کرد.
وی ادامه داد: در مقاطعی در سال های گذشته چندجلسه فعال در حوزه ارتباط با آفریقا تشکیل شد اما متاسفانه با تغییر مدیریت‌ها، همان فعالیت‌های اندک هم متوقف شد، در حالی که می‌توانستیم در زمینه‌های فرهنگی، اقتصادی و فنی و مهندسی کارهای بزرگی در این قاره انجام دهیم اما به دلیل آنکه بدون اطلاع از شرایط و بازار کشورهای هدف در آنجا حضور پیدا کردیم، نتوانستیم موفق بشویم.
عارف در ادامه با بیان اینکه در دولت وفاق ملی از ایجاد ارتباط خوب و قدرتمند با آفریقا حمایت می‌شود گفت: اگر بخواهیم درباره ارتباط فرهنگی و اقتصادی گزارش بدهیم همه چیز خوب است اما واقعیت این است که در حوزه عمل کم‌کاری صورت گرفته است و رقبای ما، جا پایشان را در طی سال‌هایی که ما در آنجا حضور قوی نداشتیم محکم کرده‌اند اما با این حال هنوز هم آفریقا پتانسیل خوبی برای ما دارد.
معاون اول رئیس‌جمهور ادامه داد: ستاد آفریقا باید با قدرت فعال شود و با اولویت‌بندی، کارها را پیش ببریم و در این مسیر، از همه توان دیپلماسی و توانایی های علمی و فناورانه برای موقفیت استفاده کنیم، ما باید دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی علمی و فناوری را تقویت کنیم و در این زمینه دانشگاه‌های ما ظرفیت بسیار بالایی دارند.
عارف با اشاره به سطح بالای آموزشی در دانشگاه‌های ایران گفت: هرجوان باهوشی که از آفریقا در دانشگاه‌های ما درس می خواند می‌توانست سفیر فرهنگی ما باشد اما ما در این زمینه نیز ضعیف کار کردیم، معیارهایی گذاشته شد که دانشجویان علاقمند کشورهای آفریقایی یا به دانشگاه‌های ضعیف هشتم و نهم فرستاده شدند یا اینکه چند ترم معطل ماندند و به این ترتیب ذهنیت آنها خراب شد و در مقابل گاهی افرادی آمدند که صلاحیت لازم برای تحصیل در دانشگاه های ما را نداشتند، ما «سفیر علمی» می‌خواهیم و توقعمان این است که اگرصد دانشجو به ایران می‌آیند حداقل هفتاد نفرشان در رشته خودشان افراد موفقی شده و سفیر علمی کشور ما بشوند.
عارف در ادامه سخنان خود با ذکر خاطره‌ای از یکی از سفرهای رسمی به کشورهای همسایه گفت: در سفری به یکی از کشورهای همسایه، در مراسمی سفرای کشورها نیز دعوت شده بودند و طبق عرف دیپلماتیک به نوبت و در صف برای احوالپرسی به سراغ هیات ایرانی می آمدند، ناگهان یکی از سفرا بدون رعایت پروتکل‌ها به سراغ من آمد و گفت من ایرانی هستم. وقتی که از او بیشتر پرسیدم متوجه شدم در زمانی که رئیس دانشگاه تهران بودم، ایشان برای تحصیل به دانشگاه تهران آمده و در مقطع فوق لیسانس فارغ التحصیل شده است، ایشان به من گفت: من در دانشگاه کشور شما تحصیل کرده‌ام و بنابراین خودم را سفیر ایران می‌دانم و این ظرفیتی است که ما از آن به درستی استفاده نکرده‌ایم، که دردولت چهاردهم باید این نقص هم برطرف شود.
معاون اول رئیس جمهور در ادامه با اشاره به جایگاه برتر خدمات فنی و مهندسی متخصصان ایران در جهان گفت: کیفیت و قیمت خدمات شرکت‌های ایرانی در مقایسه با شرکت های سایر کشورها بسیار خوب و برای کشورهای هدف جذاب است، ما در آفریقا می‌توانستیم خیلی خوب کار کنیم اما به دلایلی این فرصت‌ها را از دست دادیم اما حالا زمان جبران است.
عارف در ادامه خطاب به اعضای ستاد گفت: عملکردهای چند دهه گذشته در ارتباط با قاره آفریقا را به دقت ارزیابی کنید و براساس نتایج آن، برای اصلاح روش‌ها، راهکارها و راهبردها فعالیت جدی‌تری را آغاز کنید.
وی در ادامه با اشاره به حضور قدرتمند در اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت: ما در کشورهای حوزه تمدنی ایران و نیز کشورهای آفریقا و اتحادیه‌هایی که اخیراً در آنها حضور پیدا کرده ایم با جدیت حضور پیدا خواهیم کرد تا گذشته را جبران کنیم. آسیای مرکزی و قفقاز همیشه در حوزه تمدنی ایران بوده است.
جلسه امروز ستاد آفریقا، نخستین جلسه این ستاد در دولت وفاق ملی است، سابقه تشکیل این ستاد به دوران سفر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی – رئیس‌جمهور وقت - به آفریقا و تشکیل شورای عالی آفریقا برمی‌گردد، در سال‌های بعد «ستاد آفریقا» به ریاست معاون اول رئیس‌جمهور شکل گرفت اما از آن زمان تاکنون کلا ۶ جلسه از این ستاد برگزار شده است که بیشترین تعداد جلسات در سال‌های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۴ در زمان معاون اولی دکتر عارف برگزار شده است، در دولت چهاردهم نیز نخستین جلسه ستاد با حضور دکتر عارف برگزار شد. قاره آفریقا دارای ۵۴ کشور است که ایران در ۲۴ کشور، سفارتخانه دارد.
به گزارش ایسنا، در این جلسه مدیران ارشد وزارت امور خارجه، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و سایر اعضا گزارش‌های خود در زمینه اقدامات صورت گرفته و راهبردهای آینده را بیان کردند.