نورنیوز-گروه اجتماعی: رئیس سازمان انتقال خون گفت: یک اهداکننده خون که بیش از صدبار خون داده باید ارزشی مانند یک وزیر داشته باشد و اگر او می‌خواهد از فرودگاه بگذرد باید از جایگاه ویژه بگذرد و با او مانند یک فرد ویژه و سلبریتی برخورد شود. ما فاصله زیادی از تکریم این سرمایه‌های اجتماعی داریم.
مصطفی جمالی امروز دوشنبه ۱۵ بهمن در نشستی خبری، اهداکنندگان خون را سرداران گمنام سلامت نامید و اظهار کرد: وقتی نگران کمبود ذخایر هستیم و فراخوان می‌دهیم؛ مردم بدون چشم داشتی مراجعه می‌کنند.
وی تأکید کرد: تعداد کشورهایی که صددرصد اهدای داوطلبانه دارند محدود است، در این منطقه نیز تنها ایران چنین افتخاری دارد.
او به دست‌اندرکاران سازمان انتقال خون نیز عنوان سربازان گمنام سلامت را داد و بیان کرد؛ یک پزشک انتقال خون که سی سال خدمت می‌کند، در صورتی که سال را ۳۰۰ روز را در نظر بگیریم هشتصدهزار نفر را بابت تهیه فرآورده خونی نجات می‌دهد. درحالی که زحمت او به چشم نمی‌آید. خون‌گیرها و کارکنان آزمایشگاه نیز علی‌رغم گمنامی حق زیادی به گردن کشور دارند.پزشکان انتقال خون متوسط دریافتی زیر ۲۵ میلیون تومان دارند و خیلی از پرسنل از این هم کمتر دریافت می‌کنند.
وی افزود: به نظر من یک اهداکننده خون که بیش از صدبار خون داده باید ارزشی مانند یک وزیر داشته باشد و اگر او می‌خواهد از فرودگاه بگذرد باید از جایگاه ویژه بگذرد و با او مانند یک فرد ویژه و سلبریتی برخورد شود. ما فاصله زیادی از تکریم این سرمایه‌های اجتماعی داریم.
او ادامه داد: رییس جمهور محترم خود پزشک هستند و اهمیت خون را می‌دانند. از ایشان توقع توجه ویژه به کارمندان انتقال خون را دارم.
جمالی بیان کرد: چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور، قرار بود ما در کشور برتر منطقه باشیم. ما در سازمان انتقال خون اکنون نه تنها کشور برتر منطقه بلکه شانه به شانه کشورهای پیشرفته هستیم. دو سال پیش در چنین جایگاهی نبودیم.
او گفت: من وعده‌ای که محقق نشود نداده‌ام. کارهایی که در ۲۰ سال در نبود تحریم و با وجود بودجه انجام نمی‌شد ما توانسته‌ایم با وجود تحریم و کمبود بودجه محقق کنیم.
وی سپس به برشمردن این موارد پرداخت و گفت: یک، آزمایش غربالگری مولکولی یا NAT بود. پزشک در هنگام اهدای خون سوالاتی می‌پرسد تا از بی‌خطر بودن اهدای خون برای شما اطمینان حاصل کند. میانگین بیست درصد اهداکنندگان نمی‌توانند خون اهدا کنند. بعد از این خون باید آزمایش شود تا سلامت آن مشخص گردد. قبل از این غربالگری، چه بسا شخصی یک ماه قبل از اهدا مبتلا به ایدز و هپاتیت شده بود و نه خود اطلاع داشت و نه آزمایش این را نشان می‌داد. ما سال گذشته شروع کردیم و اکنون این آزمایش برای کل کشور انجام می‌شود. مواردی از هپاتیت و دو مورد ایدز را با این آزمایش شناسایی کردیم.کشورهای خلیج فارس ده پانزده سال است که این غربالگری انجام می‌دهند. ما پارسال شروع کردیم و الان در کل کشور انجام می‌شود.
وی تصریح کرد: غربالگری آنتی‌بادی موفقیت دیگر ما بود. پیش‌تر، پلاسما را به یک نوزاد تزریق می‌کردیم و ممکن بود آنتی‌بادی‌ها جان نوزاد را بگیرند. این نیز هزینه‌بر و از لحاظ فنی دشوار است.
رییس سازمان انتقال خون ایران همچنین اعلام کرد: بیماری مبتلا به تالاسمی داشتیم که از تزریق خون جواب نمی‌گرفت زیرا گروه خونی فرعی او را شناسایی نمی‌کردیم و اکنون این مشکل رفع شده است.
وی بیان کرد: در عمده استان‌های ما انتقال خون دستی انجام می‌شد که سخت‌تر، زمان‌برتر و با دقت کمتر بود. از سال گذشته انتقال خون در تمام کشور به صورت دستگاهی انجام می‌شود.
جمالی در توضیح بانک HLA به‌عنوان دستاوردی دیگر از بانک انتقال خون گفت: کسی که دچار کم‌خونی‌های ارثی یا سرطان خون هستند تنها با پیوند مغز استخوان درمان می‌شوند و این نیاز به آزمایش HLA دارد تا میان اهداکننده و دریافت کننده تطابق وجود داشته باشد. در این مورد هنوز بسیار ضعیفیم. بیش از ۴۰ هزار بانک داریم اما بیش از دو میلیون نیاز داریم.در کشورهای دیگر این رقم بیشتر است. ترکیه یک میلیون بانک دارد.
وی افزود: میزان مرگ و میر پس از جراحی قلب، درصورتی که انتقال خون با کیسه فیلتردار انجام شده باشد از هر صدنفر سه نفر و بدون کیسه ۶ نفر از هر صد نفر است.سال گذشته توانستیم هفتاد درصد کیسه‌ها را فیلتردار کنیم، امسال امیدواریم این عدد را به هشتاد درصد برسانیم و سال آینده برنامه داریم به صددرصد برسیم.
جمالی همچنین گفت: ذخیره خون در کشور به هشت روز و نه روز رسیده درصورتی که قبلاً چهار روز بود. در سال ۱۴۰۰ می‌توانستیم هشتادو پنج درصد نیاز خونی بیمارستان‌ها را جواب دهیم و اکنون صددرصد نیاز را پاسخ می‌دهیم.
جمالی به حمایت خود نیز از شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره کرد گفت: یخچال‌های مورد نیاز سازمان انتقال خون تولید داخل است. سانتریفیوژهای یخچال‌دار را نیز شرکتی داخلی تولید می‌کند که این سانتریفوژها کند هستند اما امیدواریم کیفیت را بالا ببرد.دستگاه اشعه خون نیز در کشور در حال تولید است. سیستم حمل و نقل خون و فرآورده که می‌تواند گلبول‌های قرمز را در دمای ۴ درجه به مدت ۴۸ ساعت نگهداری می‌کند مورد نیاز است. شرکتی دانش‌بنیان درحال تولید این دستگاه‌ها است و بزودی به نتیجه می‌رسد.
وی در توضیح اهمیت این دستگاه گفت: هزاران نفر در تصادفات جاده‌ای جان خود را از دست می‌دهند. انتقال خون در محل حادثه می‌تواند جان بسیاری از این افراد را نجات دهد.
رییس سازمان انتقال خون کشور گفت: تعدادی از داروها و فاکتورهای انعقادی خون از پلاسما تأمین می‌شود. سالانه یک میلیون و پانصد هزار لیتر پلاسما نیاز داریم.اکنون ظرفیت تهیه پلاسما به ۴۰۰ هزار لیتر رسیده است و ظرف پنج سال می‌خواهیم به یک میلیون لیتر برسیم. عمده پلاسما در سال‌های گذشته به کشورهای خارجی و عمدتا آلمان ارسال می‌شد تا دارو از آن تهیه شود و داروها آنچنان که می‌خواستیم به کشور برنمی‌گشت و اکنون این بی‌نظمی در حال رفع است.
وی تأکید کرد: در داخل باید پالایشگاه پلاسما داشته باشیم. دو پالایشگاه با ظرفیت اسمی ۱۵۰ هزار و ۳۰۰ هزار در کشور در حال تاسیس است که تمام داروها را نمی‌توانند تامین کنند و مثلا فیبرینوژن از خارج می‌آید. کشور نیاز به یک پالایشگاه بزرگ دارد. من در این خصوص از بخش خصوصی گله‌مندم. بخش خصوصی بعد از پنج- شش سال زمانی که به آن‌ها دادیم نتوانست از پس واگذاری انجام شده برآید. هرقدر هم پلاسما تهیه کنیم تا پالایشگاهی بزرگ نداشته باشیم امیدبخش نیست.
وی تأسیس معاونت اجتماعی را از مهم‌ترین اقدامات سازمان برشمرد و گفت: سازمان انتقال خون با مردم سر و کار دارد و به معاونت اجتماعی نیازمند است و امروز آن را تأسیس کرده‌ایم. سازمان اکنون با بسیج، هلال احمر، دانشگاه‌های علوم پزشکی و خیرین ارتباط دارد.
وی اعلام کرد: ما در سال ۱۴۰۱ از نظر انجمن انتقال خون در آسیا کشور برتر شناسایی شدیم. ما کنگره‌ای بین‌المللی داشتیم و کشورهای منطقه از تولیدات شرکت‌های دانش‌بنیان ما بازدید کردند و محصولات ما را می‌خرند.
وی افزود: ما مرکز آموزش و پژوهش انتقال خون داریم. یک پروژه ژن‌درمانی در این مرکز در حال انجام است که یکی از بزرگترین پروژه‌های تحقیقاتی سلامت در کشور به حساب می‌آید و امیدواریم به‌زودی به نتیجه برسد.
جمالی در پاسخ به این سوال که آیا فروش پلاسما سبب کاهش اقبال به اهدای خون شده است؟ اینگونه پاسخ داد: باید بررسی فنی و آماری انجام شود. باید به بخش خصوصی میدان داد. البته توصیه‌های جهانی این است که روش‌های جایگزین انجام شود. چه ایرادی دارد اهداکننده را بیمه تکمیلی کنیم یا بن پروتئین به او داده شود؟ تاثیر درازمدت است و باید بررسی شود. زمانی به مردم درصورت اهدای خون پول می‌دادند و معتادان برای اهدای خون صف می‌کشیدند. در پاکستان پنج درصد اهدای خون داوطلبانه و در ایران صددرصد داوطلبانه است. باید مواظب باشیم که فرهنگ نوع دوستی و اهدای داوطلبانه از بین نرود و مشوق‌ها باید مشوق‌هایی باشند که روی این فرهنگ تاثیر نگذارد.
وی سپس با رد شایعه ارسال خون به غزه و لبنان تذکر داد: اولا اگر می‌توانستیم خون بفرستیم به حکم انسانیت می‌فرستادیم اما بر اساس استاندارهای جهانی امکان انتقال خون وجود ندارد. علت این است که هر کشوری ممکن است بیماری مخصوص به خود را دارد و ممکن است انتقال خون باعث انتقال بیماری به کشوری دیگر شود. در مواقع بحران استثنا قائل می‌شوند و مورد انتقال خون نادر به عمان نیز استثناء بود. اگر می‌خواستیم بفرستیم هم نمی‌توانستیم خون را در دمای چهار درجه نگه داریم و این بی‌اخلاقی رسانه‌های معاند بود که مردم را از انتقال خون دلسرد کردند. هیچ خونی به کشور وارد و از کشور خارج نمی‌شود.
جمالی از ترجیح دادن حجامت بر اهدای خون انتقاد کرد و گفت: مقالات متعددی بر مزایای اهدای خون برای سلامت تاکید می‌کنند. حجامت در بعضی از موارد خاص کاربرد دارد که طب سنتی آن‌ها بر اساس موارد علمی تایید می‌کند. کسی که حجامت کند تا یک سال نمی‌تواند خون اهدا کند و با اهدای خون می‌توان جان چند نفر را نجات داد.
وی با تأکید بر لزوم داوطلبانه نگه داشتن فرایند اهدای خون گفت: ما درمورد رفتارهای پرخطر از اهداکننده سوال می‌پرسیم و فرض ما بر اعتماد به اهداکننده است. پیشرفته‌ترین روش‌ها نیز در تشخیص وجود برخی مواد در خون درصدی خطا دارند. اگر اهدای خون از داوطلبانه بودن خارج شود ممکن است فردی درمورد سلامت خود دروغ بگوید.
او در توضیح مشوق مناسب برای اهدای خون بیان کرد: در تهران داوطلب اهدای خون سه تا چهار ساعت معطل می‌شود. خوب است که رایزنی کنیم تا روز اهدا را به او مرخصی بدهند. یا کارت اهدا به او بدهیم تا برای استفاده او از مترو تخفیف قائل شوند. پول نقد مشوق خطرناکی است و نباید مشوقی به اهداکننده داده شود که اهدای خون را به کاری سودآور تبدیل کند.
وی به کمبود نیرو در سازمان انتقال نیرو نیز اشاره کرد و از درخواست خود از سازمان اداری و استخدامی برای استخدام ۱۲۰۰ نیروی جدید خبر داد.
جمالی همچین اعلام کرد: اتباع خارجی چون از نژادی دیگر هستند نمی‌توانند در ایران خون اهدا کنند. انتقال بیماری‌ها میان مردم کشورهای مختلف دلیل ممانعت از این کار است. در اتباع افغانستان سل شیوع بیشتری دارد. اما به اتباع ساکن ایران در صورتی که در بیمارستان بستری باشند و به خون نیاز داشته باشند خون تزریق می‌شود.
وی هزینه هر کیسه خون را با نرخ دولتی ۲۵۰ هزار تومان اعلام کرد و افزود که فرآوری این خون هزینه بیشتری برده است.
نورنیوز