نورنیوز-گروه بین الملل: مساله‌ای که در مطالعات اسرائیل به ویژه در سایه برخورد کلیشه‌ای کنونی مغفول می‌‍ماند، ظرفیت بالای نقد در آن به ویژه در زمان جنگ است؛ به نحوی که تحلیل‌گران و ناظران اسرائیل در نقد راهبردها، سیاست‌ها و تاکتیک‌ها خط قرمزی ندارند و همین فضای نقد بستر مناسبی را برای شناخت اشتباهات در عرصه‌ها و سطوح مختلف و تلاش برای رفع آنها در آینده فراهم می‌کند.
در همین حال نیز این فضا بستر اطلاعاتی و تحلیلی مهمی برای ناظران واقع‌‍بین خارجی برای شناخت اسرائیل، رویکرد نخبگان و افکار عمومی آن خلق می‌کند. از روزی هم که توافق با حماس امضا شده است، این فضای نقد وارد ابعاد جدی‌تر و دقیق‌تری شده است. یقینا سرویس‌های اطلاعاتی، امنیتی و ارتش اسرائیل این نقدها را رصد و در پی‌ریزی سیاست‌ها و رویکردهای بعدی خود در نظر می‌گیرند.
البته ناگفته هم نماند که باز بودن فضای نقد به معنای باز بودن فضای انتشار دیتای محرمانه نیست، بلکه سازمان سانسور نظامی ارتش بر انتشار دیتاهای امنیتی و نظامی حساس نظارت می‌کند و هر چند شبکه‌های مجازی سلطه آن را در سال‌های اخیر به چالش کشیده‌اند، اما همچنان اخبار امنیتی و نظامی جنگ از حملات و تعداد کشته‌ها و مجروحان تا جزئیات حوادث امنیتی و غیره باید ابتدا از کانال آن بگذرد و مجوز انتشار آن صادر شود.
متاسفانه در ایران شناخت اسرائیل تحت‌الشعاع کشمکش‌های سیاسی داخلی قرار گرفته و غالبا معطوف به مواجهه‌ای علمی نیست. از یک طرف ناظران و تحلیل‌گران نزدیک به حکومت از زاویه‌ای کلیشه‌ای به مساله اسرائیل و منازعه کنونی می‌پردازند و از دیگر سو نیز شناخت منتقدان و مخالفان از اسرائیل بیشتر از دریچه خصومت و ضدیت با جمهوری اسلامی است.
تحلیل و ارزیابی واقع‌بینانه و پیش‌بینی‌های تقریبی محصول نگاه بی‌طرفانه و مواجهه منطقی با پدیده‌ها و مسائل است و در موضوع اسرائیل رسانه‌ها و مراکز تحقیقاتی آن در صورت جریان‌شناسی دقیق و درک قبلی تعلقات سیاسی و گروهی این رسانه‌ها منبع معرفتی خوبی برای شناخت اسرائیل هستند.
اکنون جدا از اظهارنظرهای برخی سیاستمداران اسرائیلی همچون بن گویر و اسموتریچ که غالبا جنبه تبلیغات انتخاباتی برای انتخابات پیش‌رو را دارد و نمی‌توان زیاد بر روی آنها برای شناخت گام‌های بعدی اسرائیل چه در غزه چه در منطقه حساب باز کرد، اما ما حصل نقدهای چند روز اخیر کارشناسان، ناظران و به ویژه کهنه‌سربازان اسرائیلی این است که جنگ غزه جنگی «شکست خورده» بوده و اسرائیل نباید خود را دوباره بعد از مراحل آتش‌بس درگیر جنگ با غزه کند.
در این میان، سخنان ژنرال گیورا آیلاند رئیس سابق شورای امنیت ملی و صاحب «طرح ژنرال‌ها» در شمال نوار غزه در گفتگو با شبکه 12 اسرائیل انعکاسی روشن از فضای نقد نسبت به نتایج جنگ 15 ماهه اخیر در بالاترین سطوح است. ایلاند بیان داشت: «این جنگ شکستی بزرگی برای اسرائیل در غزه و پیروزی حتمی حماس» است. او تاکید کرد که «یک دلیل خیلی ساده شکست جنگ این است که حماس نه تنها توانست از تحقق اهداف اسرائیل جلوگیری کند، بلکه هدف خود در ماندن در قدرت را نیز محقق ساخت.»
رئیس سابق شورای امنیت ملی اسرائیل در ادامه به نقد توافق هم می‌پردازد و می‌گوید که «توافقنامه هم مانع نمی‌شود که (حماس) قدرت خود را بازسازی کند و در صورتی که این کار را انجام دهد و اسرائیل مانع آن شود، در واقع توافقنامه را نقض کرده است.»
البته ناگفته هم نماند که نتانیاهو چندان خود را در گیر و دار این تعهدات نمی‌داند، اما مقصود ژنرال اسرائیلی بیشتر نقد مضمون توافق است که آن را انعکاسی از نتایج جنگ می‌داند.
به هر حال، این گونه پیداست که در دوره پیش‌رو تمرکز اسرائیل بر کرانه باختری خواهد بود و احتمال خروج اوضاع از کنترل در این منطقه در دو سه سال آینده وجود دارد.
*کارشناس مسائل بین الملل
کانال تلگرام گل عنبری