نورنیوز-گروه سیاسی: در آستانه شروع سال جدید میلادی می‌توان از سال پیشرو به عنوان سالی متفاوت برای جمهوری اسلامی ایران سخن گفت. در بخشی از محیط منطقه‌ای ایران، یعنی خاورمیانه شاهد تحولاتی بوده‌ایم که می‌توان آن را دوران‌ساز خواند؛ به این معنی که منطقه پس از این تحولات با منطقه قبل از آن متفاوت خواهد بود. کشور ما نیز در مرکز این تحولات قرار داشته و شاید بیش از کشورهای دیگر منطقه از این تحولات تاثیر پذیرفته است. در پرتو اتفاقاتی که در سوریه رخ داده، لطمه‌ای که ممکن است در نتیجه این تحولات به بازدارندگی ایران خورده باشد، موجب نگرانی شدید است. در نتیجه، بدون تردید آنچه که پیشرو داریم، سنخیتی با آنچه که پشت سر نهاده‌ایم، نخواهد داشت. لذا سال آینده مسیحی می‌تواند حامل دگرگونی‌های گسترده‌ای برای ایران در همه عرصه‌ها باشد. آنچه مهم است این خواهد بود که مقامات ما شناخت درست و واقع‌بینانه‌ای از آنچه اتفاق افتاده، داشته باشند و مهم‌تر از آن، سیاست‌ها و رویه‌های جدیدی متناسب با تحولات و شکل‌گیری دوران جدید در حیات منطقه اتخاذ کنند.
نگارنده همواره طی این سالها یک قاعده اولیه و بدیهی در روابط بین‌الملل را یادآوری کرده که بر تناسب بین اهداف هر کشوری در سیاست خارجی و توان اقتصادی و نظامی آن کشور تاکید دارد. قاعده دومی نیز که همیشه باید مدنظر باشد این است که کشورهای کوچک و قدرت‌های منطقه‌ای نمی‌توانند و نباید بلندپروازی‌هایی فراتر از مناطق پیرامون خود داشته باشند. اهداف سیاست خارجی هر کشوری تابع چارچوبی است که تولید ناخالص داخلی آن کشور تعیین و تحمیل می‌کند. بر مبنای این قاعده مسلم، یک قدرت منطقه‌ای باید همواره از قرار گرفتن در تقابل با یک قدرت جهانی اجتناب کند. حتی یک قدرت جهانی مانند شوروی نیز وقتی از محدوده توان اقتصادی خود خارج گردید، دچار مشکل موجودیتی شد.
کشورهای متوسط تنها می‌توانند و باید بر تامین امنیت ملی خود در حوزه‌های ژئوپلیتیک اطراف خود متمرکز باشند. عدول از این قاعده، امنیت ملی این کشورها را به مخاطره می‌اندازد. تهدید عینی و واقعی که این کشورها، ازجمله ایران، را تهدید می‌کند از جانب کشورهای همجوار است. همزمان، کشورهای کوچک و متوسط همواره مترصد استفاده از قدرت‌های جهانی برای ایجاد موازنه در قبال رقبای منطقه‌ای خود هستند؛ روندی که ما در منطقه خود همواره شاهد بوده‌ایم. این کشورهای متوسط متناسب با توان اقتصادی‌شان تنها حدی از دارایی نظامی را می‌توانند فراهم کنند که تکافوی بازدارندگی در برابر همتایان و اقران آنها را می‌دهد. از میان رفتن این دارایی محدود در مصاف با یک قدرت جهانی، راه سوءاستفاده را برای همسایگان طماع می‌گشاید. بازگشت ایران به این قواعد قطعی روابط بین‌الملل در سال میلادی جدید می‌تواند موجب کاهش عمده تنش در روابط خارجی کشور شود. چنین کاهش تنشی به نوبه خود پیش‌شرط اصلی برای حرکت در جهت کاهش مشکلات اقتصادی و انواع بحران‌ها و ناترازی‌ها در داخل خواهد بود. در این رابطه، نیاز به قاطعیت و اتخاذ تصمیم‌‌های مشخص و اغلب دشوار از سوی مقامات داریم. با توجه به تهدیدهای پیشرو، مانورهای بیهوده و نخ‌نما شده را باید رها کرد و بدون مسامحه به اصل مطلب پرداخت و توجه داشت که همه مخاطبین اعم از داخلی و خارجی با همه رویه‌ها و شگردهای کهنه آشنا هستند.
شرایطی که در آن قرار داریم، واقع‌بینی و تمرکز بر محدود کردن خسارات را ایجاب می‌کند. در این راه، پیش‌شرط و لازمه کار برای حکومت، سبک کردن بار و کاستن از فاصله با مردم و عدول از سیاست‌هایی است که بر فاصله حکومت با مردم می‌افزاید. اتخاذ تصمیمی واضح و روشن در مورد مذاکرات مربوط به برنامه هسته‌ای ضروری است. در همین رابطه، نیاز است که به عنوان اولین گام لازم، اختلافات با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را حل کنیم. یکی از بارهای سنگینی که روی دوش کشور قرار گرفته بار اوکراین است. این باری است که نقش عمده‌ای در تیره کردن رابطه کشور با اروپا داشته و این قاره را برخلاف گذشته در جهت همراهی با آمریکای ترامپ علیه ایران قرار داده است. در این مسیر همه ما اعم از مقامات حکومتی و ما مردم عادی باید دو خط قرمز قطعی را همواره مدنظر داشته باشیم که عبارت‌اند از اجتناب از آشوب و خشونت در داخل و جلوگیری از مداخله و تعرض خارجی به هر قیمت.
*دیپلمات پیشین
شرق