جمعه 28 شهریور 1404 | ساعت 2:20
جمعه 28 شهریور 1404 | ساعت 2:20
×
بین الملل
شناسه خبر : 204277
تاریخ انتشار : سه‌شنبه 1403/09/27 ساعت 10:42

صابر گل عنبری*

مخالفانِ «بهار» در شوک سوریه!

فعلا که ترکیه و قطر به عنوان دو بازیگر منطقه‌‎ای طرفدار «بهار عربی» برندگان پیروزی مخالفان و سقوط دولت بشار اسد هستند

نورنیوز-گروه بین الملل: تحولات سوریه واجد معانی و پیامدهای خاص ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک در سپهر جبهه‌بندی‌های منطقه‌ای است که به مرور زمان خود را نشان خواهد داد.

فعلا که ترکیه و قطر به عنوان دو بازیگر منطقه‌‎ای طرفدار «بهار عربی» برندگان پیروزی مخالفان و سقوط دولت بشار اسد هستند. از این منظر، به احتمال زیاد امارات و مصر از این تغییر به علت تاثیر احتمالی آن بر احیای «انقلاب‌های خاموش شده» ناخرسند هستند و این نارضایتی را می‌توان در ابراز نگرانی انور قرقاش مشاور رئیس امارات نسبت به پیوند مخالفان سوریه با اخوان المسلمین مشاهده کرد؛ اما واقعیت این است که ابوظبی این بار قادر به انجام کاری در برابر وجود اراده‌‎ای منطقه‌ای و بین‌المللی برای سقوط اسد با هدف تحقق منفعت مشترک «پایان حضور نظامی ایران و متحدانش» در سوریه نبود.

اولویت اسرائیل فعلا تحقق این هدف بود، اما از بین سطور گزارش‌ها و تحلیل‌گران نزدیک به قدرت در اسرائیل نوعی نگرانی نسبت به قدرت اسلام‌‎گرایان در سوریه و تاثیر آن بر منطقه در آینده نهفته است. حملات گسترده و بی‌امان و نابودی توان نظامی این کشور به دور از این نگرانی و اثرگذاری بر محاسبات حاکمان جدید دمشق نیست. یسرائیل کاتس وزیر دفاع اسرائیل نیز شنبه گذشته ضمن اشاره تلویحی به این نگرانی می‌گوید که تحولات اخیر در سوریه با وجود چهرهِ میانه‌روی که مخالفان از خود نشان داده‌اند، بر شدت تهدیدها افزوده است.

اما یکی از دلایل عمده آشتی نظام رسمی عربی به ویژه امارات به عنوان راهبر انقلاب‌های معکوس با نظام اسد کوبیدن میخ آخر بر تابوت «انقلاب‌‎های عربی» بود. این آشتی و بازگشت سوریه اسد به اتحادیه عرب کمک خاصی به تقویت ارکان نظام او از طریق کمک به اقتصاد ورشکسته آن به علت مخالفت آمریکا نکرد، اما در عین حال نیز چه خواسته و هدفمند چه ناخواسته و تصادفی موجب شکل‌گیری برآورد و محاسباتی اشتباه نزد نظام اسد و متحدانش شد؛ مبنی بر این که در سایه تحولات میدانی و کسب تدریجی «مشروعیت» منطقه‌ای عربی دیگر خطری این نظام را تهدید نمی‌کند.

به نظر می‌رسد که عربستان بر خلاف مصر، امارات و اردن چندان نگران نیست و چه بسا علت آن تاثیر تحولات سوریه در تضعیف نفوذ منطقه‌ای رقیب ایرانی است. در کنار آن هم گویا ترکیه به گفته هاکان فیدان وزیر خارجه آن «در بالاترین سطوح»، تحولات سوریه را با عربستان هماهنگ کرده است. مساله دیگر این که ریاض مثل قبل با محور اماراتی در منطقه عربی همراه نیست و علت آن هم اختلافات و تنشی است که میان بن زاید و بن سلمان از حدود دو سال پیش بروز کرده است.

تغییر لحن رسانه‌های سعودی مانند العربیه و عزیمت چهره‌های معروف آن‌‎ها به دمشق برای دیدار با احمدالشرع (جولانی) و تعریف و تمجید از او و همچنین نامه پادشاه بحرین به او می‌تواند نشانه دیگری نسبت به موضع متفاوت عربستان باشد.

تا این لحظه حکام اسلام‌گرای سوریه بر کسب اعتماد و مشروعیت داخلی و خارجی متمرکز شده و از این طریق می‌خواهند نگرانی‌های نظام رسمی عربی و سیاست‌ بین‌الملل نسبت به حضور خود در قدرت را کاهش داده و کنترل کنند. البته وضعیت امروز سوریه با دیروز مصر و کشورهای دیگری که شاهد کودتا بودند، متفاوت است. اسلام‌‎گرایان در سوریه جدید حضور نظامی قوی دارند که به احتمال زیاد خمیر مایه ارتش و دستگاه‌های امنیتی سوریه را تشکیل دهند.

هر چند تحریرالشام توانسته است به «شکل محدود» اعتماد آمریکا، اروپا و سازمان ملل را کسب کند، اما فعلا زود است که نسبت به موفقیت اسلام‌گرایان سوریه در اعتمادسازی داخلی و خارجی قضاوت کرد و باید منتظر تصویب قانون اساسی و ماهیت حکمرانی و تشکیل دولت ماند. کما این که بیانیه نشست گروه تماس درباره سوریه در خلیج عقبه اردن در عین حال هم پیام مثبتی هم رگه‌های از پیام منفی به رهبران جدید سوریه داشت.

در این میان ترکیه به عنوان مهم‌ترین بازیگر منطقه‌ای در سوریه جدید بدون شک دستاوردهای ژئوپلیتیک بزرگی را رقم زده است؛ اما در عین حال نیز با چالش‌های فراوانی در آینده مواجه خواهد شد؛ از احتمال شکل‌گیری تدریجی تصویری مداخله‌گر و نوعثمانی‌گری از ترکیه درمنطقه عربی تا آینده مساله کردی در سوریه.

از هم اکنون هم تاحدودی فعالان مجازی نزدیک به امارات کار خود را برای خلق چنین تصویری شروع کرده‌اند. ترکیه هم گویا این مساله را درک کرده است و سخنان فیدان مبنی براین که کشورش نمی‌خواهد جای ایران را در سوریه بگیرد، معطوف به آن است. هر چند ترکیه حضوری نظامی در شمال سوریه هم دارد، اما سیاست خارجی آن متکی بر نفوذ اقتصادی و فرهنگی است و باید دید چگونه چالش‌های نقش خود در سوریه را مدیریت خواهد کرد.

اما ظاهرا رئیس جمهور مصر نگران‌تر از همه به نظر می‌رسد و این نگرانی از واکنش انفعالی او به پیروزی مخالفان در سوریه هویداست که در یادداشت بعدی به آن خواهم پرداخت.

*کارشناس مسائل بین الملل


نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
کشف اسرارآمیز از وسایل نقلیه ماقبل تاریخ
چند نفر در جهان دچار مارگزیدگی می‌شوند و چند مورد به مرگ منتهی می‌شود؟
آمریکا معافیت بندر چابهار را لغو می‌کند
ایران: هرگونه تلاش برای تحمیل تجزیه سوریه، غیرقابل قبول است
حال و هوای فرودگاه امام خمینی(ره) هنگام ورود تیم ملی کشتی آزاد+فیلم
اعتراف ارتش اسرائیل به هلاکت 4 نظامی خود در غزه+تصویر
پوستر باشگاه چادرملو برای بازی فردا مقابل پرسپولیس منتشر شد
زمین‌لرزه بزرگ در روسیه+جزییات
صحبت های پیام احمدی پس از شکست قهرمان جهان
بلاتکلیفی سرویس مدارس با نزدیکی به شروع سال تحصیلی+فیلم
پایان هفته چهارم لیگ آزادگان؛ هوادار در صدر + جدول
جزییات انفجار گاز در تبریز
سیدورف به تهران می آید
نورنما | آتش‌سوزی در پایتخت فیلیپین
نخستین ضربه به طرح «استارمر» برای اخراج مهاجران از انگلیس
سیتی 2-0 ناپولی |کار سخت ناپولی بی‌ دی‌بروینه مقابل هالند+ خلاصه بازی
بارسلونا 2-1 نیوکاسل | درخشش به موقع پسر انگلیسی+خلاصه بازی
اولیانوف: حملات به ایران بزرگترین ضربه به سیستم پادمان‌های آژانس اتمی بود
حمله انتحاری در پاکستان +تعداد کشته شدگان
صعود دختران ایران به فینال کاپ آسیا 2025 مالزی
امضای قرارداد تجاری بی‌سابقه میان انگلیس و آمریکا
دستور رئیس پلیس راهور برای تسریع شماره‌گذاری خودروهای جانبازان
تجاوزات هوایی رژیم صهیونیستی به جنوب لبنان+فیلم
خوشحالی علیرضا دبیر پس از فینالیست شدن پیام احمدی+فیلم
ماجرای دیده‌شدن شی نورانی در آسمان برخی استان‌ها چه بود؟+فیلم
بازگشت آقای خاص به فوتبال پرتغال بعد از 25 سال
پزشکیان: بزرگداشت شهریار، بزرگداشت سرآمدان فرهنگ ایرانی و ادب فارسی است
زمان رای گیری درباره فعال سازی اسنپ‌بک مشخص شد
تیم کشتی آزاد قهرمان جهان امشب به ایران می‌رسد
ترامپ: پوتین ناامیدم کرد
اجتماع بزرگ کودکان پاکستانی در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی+فیلم
بیانیه مهم شاخه نظامی حماس در خصوص اسرای صهیونیست در غزه
افزایش 2 برابری ترانزیت ریلی در 6 ماه گذشته+فیلم
دور تازه تبادل اجساد نظامیان کشته شده در جنگ روسیه و اوکراین صورت گرفت
زمان آخرین حراج تابستانه شمش طلا اعلام شد
پیام، فرخی و امین میرزازاده 3 فینالیست ایران در روز اول + فیلم
پزشکی در ایران: تناقضی میان مازاد و کمبود
احتمال توافق امنیتی میان سوریه و اسرائیل وجود دارد
رهبر انصارالله: اسرائیل با بمب‌های آمریکا، انگلیس و آلمان در غزه نسل‌کشی می‌کند
برنامه مرحله نیمه نهایی چهار وزن نخست رقابت‌های کشتی فرنگی قهرمانی جهان
تشکیل کارگروها‌ی تخصصی با حضور نمایندگان دستگاه‌های اجرایی و فعالان اقتصادی
تصمیم‌گیری درباره زباله‌سوز تهران تا 2 هفته آینده نهایی می‌شود
اسامی معرفی‌شدگان چندبرابر ظرفیت رشته‌های بورسیه و شرایط خاص کنکور اعلام شد+لینک
گزارش تصویری | بازدیدکنندگان به استقبال محصولات گروه زر آمدند+فیلم
شهادت یک بسیجی در ایرانشهر
عبدولی چهارمین فرنگی‌کار ایران در نیمه نهایی+فیلم
بن‌فرحان، عراقچی را در جریان توافق دفاعی عربستان و پاکستان قرار داد
واکنش معاون استاندار تهران به احداث آرامستان جدید تهران
پیام با آتش بازی راهی نیمه نهایی شد+فیلم
واکنش روسیه به تمایل پاکستان برای پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا
X
آگهی تبلیغاتی