چهارشنبه 22 مرداد 1404 | ساعت 13:24
چهارشنبه 22 مرداد 1404 | ساعت 13:24
×
سیاسی
شناسه خبر : 188068
تاریخ انتشار : چهارشنبه 1403/06/21 ساعت 10:23

اردشیر پشنگ*

پزشکیان و هفت ابتکار دیپلماتیک

اولین سفر خارجی مسعود پزشکیان به عراق و اقلیم کردستان می‌تواند سرآغاز ابتکارات جدیدی در سیاست خارجی منطقه‌‌‌ای ایران باشد؛ تا ضمن رفع برخی چالش‌ها در روابط، دو کشور را بیش از گذشته بهم نزدیک کند.

نورنیوز-گروه سیاسی: اولین سفر خارجی مسعود پزشکیان به عراق و اقلیم کردستان می‌تواند سرآغاز ابتکارات جدیدی در سیاست خارجی منطقه‌‌‌ای ایران باشد؛ در همین راستا ۷ پیشنهاد ابتکاری در رابطه با این سفر و موضوعات مشترک و متقابل طرح شده است که در ادامه خواهد آمد: ابتکار یکم این است که از منظر استراتژیک در حال حاضر شاید مهم‌ترین موضوع بین ایران و عراق یافتن راه‌‌‌حلی برای مقابله با جاده صلح ترکیه باشد که از طریق عراق به خلیج‌فارس و کشورهای جنوب خلیج‌فارس وصل شده و در عمل ایران را دور می‌‌‌زند. پیشنهاد می‌شود برای مقابله با این طرح ایران نیز از ظرفیت ژئوپلیتیک خود برای اتصال چین، هند، پاکستان از راه ایران، عراق و سوریه به مدیترانه استفاده کند. به عبارت دیگر ابتکار ایجاد یک راه ترانزیتی را در پیش بگیرد. این مساله به افزایش اهمیت ایران، کاستن از خطر دور زده شدن در شمال و جنوب و نیز افزایش مبادلات بین‌المللی از این طریق منجر می‌شود. چنین راهی می‌تواند از ایران به اقلیم کردستان عراق و از آنجا از طریق کردستان سوریه به آب‌های آزاد مدیترانه وصل شود و می‌تواند یک راه فرهنگی -اقتصادی بسیار مهم قلمداد شود. چنین طرحی، هم می‌تواند یک بُعد استراتژیک برای عراق و سوریه داشته باشد و هم از نظر فرهنگی از مسیری عبور کند که ایران فرهنگی تداوم پیدا کرده یعنی کردستان عراق و کردستان سوریه و این باعث می‌شود که قدرت نرم و اقتصادی ایران در این مناطق افزایش پیدا کند.

ابتکار دوم به طرح‌‌‌های ترانزیتی و به‌خصوص خط راه‌‌‌آهنی مربوط می‌شود که ایران و عراق امضا کرده‌‌‌اند اما کُند پیش می‌رود. این طرح اتصال راه‌‌‌آهن ایران به جنوب عراق و اتصال راه‌‌‌‌‌‌آهن ایران از طریق سنندج و کرمانشاه به اقلیم کردستان عراق را شامل می‌شود. چنین طرحی در صورت به ثمر نشستن می‌تواند تاثیر بسزایی در بهبود حمل‌ونقل و گسترش کیفی و کمی روابط اقتصادی بین دو کشور داشته باشد.

ابتکار سوم بازارچه‌‌‌های مرزی است؛ ایران در امتداد مرز طولانی خود با عراق بازارچه‌‌‌های مرزی متعددی دارد که متاسفانه هم به دلیل تحریم‌‌‌ها و ناتوانی‌‌‌ها در عرصه صنعتی و هم به دلیل عدم‌‌‌تفاهم از منظر قواعد و قوانین که اغلب از سمت عراق است، بسیاری از ظرفیت‌‌‌های این بازارچه‌‌‌ها که می‌تواند تاثیر زیادی در کاهش بیکاری در استان‌‌‌های مرزی داشته باشد و پدیده‌‌‌ای مانند کولبری را تحت‌‌‌الشعاع خود قرار دهد، به هدر می‌رود.

ابتکار چهارم که یک چالش منطقه‌‌‌ای و بین‌المللی است و ایران و عراق هم بسیار درگیر آن هستند، تغییرات آب و هوایی است. در این بین برنامه‌‌‌های توسعه‌‌‌طلبانه منفی ترکیه در قبال مساله آب بر روی دجله و فرات بسیار اثر منفی داشته است. در این خصوص، تهران و بغداد با همراهی دمشق می‌توانند با افزایش همکاری، بر آنکارا فشار سیاسی وارد آورند تا در سیاست تنگ‌‌‌نظرانه توسعه آبی خود تجدیدنظر کند.

ابتکار پنجم در خصوص روابط دوجانبه دو کشور است؛ موضوع مهمی که در قبال عراق مطرح است این که ایران از سال 2003 به بعد بیشتر به شیعیان عراق نزدیک بوده است و متحدان پیشینش مانند کُردها در حاشیه قرار گرفته‌‌‌اند. همچنین ظهور و بروز برخی مسائل دیگر در این مدت منجر به افزایش نزدیکی ایران به بغداد و دوری‌‌‌اش از اربیل شده است. بنابراین یکی از مسائلی که دولت چهاردهم باید در دستورکار داشته باشد، ایجاد نوعی موازنه هم با کُردها و هم با اهل سنت است. عراق یک کشور متکثر است و اگر پیش‌تر سیاست ایران صرفا نزدیکی به اعراب شیعه بود اما در قضیه داعش دریافتیم که هر مساله‌ای در این کشور می‌تواند ایران را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد؛ بنابراین ما باید روابط متوازنی را با شیعیان، اعراب اهل سنت و کُردها در دستورکار قرار دهیم. این رویکرد باید هم در سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌های اقتصادی بازنمود داشته باشد و هم در افزایش تعاملات و روابط سیاسی و دیپلماتیک.

ابتکار ششم هم موضوع رادیکالیسم را شامل می‌شود که در عراق همچنان یک مساله مهم به شمار می‌رود. هر چند عراق یک کشور دموکراتیک است اما چون فرهنگ و نهادهای لازم دموکراتیک در این کشور ضعیف هستند و عملکرد نظام جدید عراق در دو دهه گذشته خیلی قوی نبوده، همواره اختلافات در حالت آتش زیر خاکستر هستند و هر لحظه امکان شعله‌‌‌ور شدن اختلافات وجود دارد. ایران با توجه به ظرفیت و پتانسیلی که دارد یعنی نزدیکی به همه گروه‌‌‌های عراقی می‌تواند در چارچوب حمایت از گروه‌‌‌ها، نهادها و افرادهای میانه‌‌‌روتر گام بردارد.

ابتکار هفتم هم اینکه سفر تاریخی آقای مسعود پزشکیان به اربیل و سلیمانیه در منطقه کردستان عراق می‌تواند سرآغازی باشد برای پایان برخی از دیدگاه‌‌‌های منفی و سوءظن‌‌‌هایی که طرفین نسبت به همدیگر داشتند و آغازی باشد برای شروع همکاری‌‌‌های جدی در سطح دو شریک راهبردی به‌خصوص در بُعد اقتصادی، سیاسی و امنیتی.

*پژوهشگر ارشد مسائل خاورمیانه


دنیای اقتصاد
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
نیمیتز پس از 5 سال در بحرین؛ واشنگتن بدنبال چیست؟
آمریکا چین را با تراشه هایش زیرنظر گرفت
سنگر ساختن از نام کوروش برای شلیک به روان مردم ایران
تصویرسازی اربعین و رهایی از تلهٔ آینده‌های پیش‌فرض
قیمت خودرو امروز چهارشنبه 22 مرداد 1404 +جدول
تجربهٔ «مشایهٔ» اربعین
قیمت دلار و سایر ارزها امروز چهار‎شنبه 22 مرداد 1404
آغاز دوره‌ای جدید در مدیریت آبی‌ها/چه کسی مدیرعامل جدید استقلال می شود؟
5 کشته و 57 مصدوم در حادثه اتوبوس زائران اربعین + اسامی
رایزنی میانجی‌گرایانه وزیر خارجه مصر با عراقچی و گروسی
جدیدترین حراج شمش طلا هفته آینده برگزار می شود+ جزئیات
قیمت طلا و سکه امروز چهارشنبه 22 مرداد 1404 +جدول
امروز ؛ آخرین روز فروش ارز اربعین/زائران اربعین چقدر دینار خریدند؟ + جزئیات
پاسخ توییتری فرزند پزشکیان به جلیلی درباره مذاکرات
سایپا فروش ویژه خودروهای وارداتی را کلید زد
لاریجانی:مقاومت سرمایه ملی لبنان است/عون: ما خواهان دوستی میان لبنان و ایران هستیم
ارسال نامه تروئیکای اروپایی درباره مکانیسم‌ ماشه به سازمان ملل/خطر اعمال دوباره تحریم‌ها
بورس باز عقب نشینی کرد
ماجرای بسته‌شدن جاده فیروزکوه توسط چند خودروی لاکچری چه بود؟
راز مرگ دختر 7 ساله با اعتراف نامادری فاش شد
پزشکیان: گام‌های اولیه برای رفع ناترازی با انرژی خورشیدی برداشته شد
پادشاه بی‌رقیب پرش با نیزه بار دیگر تاریخ‌ساز شد
مساله‌ تندروها
مدال‌آوران المپیاد هوش مصنوعی و حکمرانی از کنکور معاف شدند
ترافیک سنگین در جاده های شمال
رئیس صندوق بازنشستگی کشوری خبر داد؛ سقف وام فرزندان بازنشستگان دو برابر شد
رئیس کل گمرک: نفوذ تجهیزات دشمن از گمرک‌ها صحت ندارد
گاوصندوق منزل از شدت انفجار به حیاط همسایه پرتاب شد
اسرائیل؛ اولین گرفتار بحران آب در منطقه
مذاکرات برای اجرای طرح بین‌المللی کنترل سلاح در غزه
اقتصاد سیاسی بازار سرمایه
دلیل افزایش 28 درصدی قیمت آب اعلام شد
دولت به قولش عمل کرد؛ پرداخت 70 درصد مطالبات گندم‌کاران
تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا زیر تیغ انتقاد عراقچی
نقشه قدرت آسیا منتشر شد ؛ تراکتور در کنار غول‌های غرب قاره
اربعین؛ محک صداقت و آینه مسئولیت
نتانیاهو: مردم اسرائیل تصمیم خواهند گرفت که این آخرین دوره نخست‌وزیری من باشد یا خیر
پرونده مبهم اسرای اسرائیلی؛ بن‌بست در مذاکرات با حماس
روایت موشک‌های ایرانی در جنگ 12 روزه؛ خرمشهرها در پیش است!
وضعیت آب و هوا امروز چهار شنبه 22 مرداد 1404 + وضعیت استان‌ها
سیاست‌نامه | ماموریت لاریجانی برای به‌روزرسانی راهبرد امنیت ملی
از جنگ 12 روزه تا احیای دیپلماسی هسته‌ای
پول‌های جدید از چه تاریخی در معاملات استفاده می‌شوند؟
داستان تلخ مرگ شیدا کاردگر 15 ساله در بابل/ چه کسی او را کشت؟
رویارویی آبی‌پوشان با رونالدو تحقق می یابد؟
مرکز آمار: با افزایش تورم، نرخ زاد و ولد هم کاهشی شد
«پیرپسر» با رقمی کم سابقه دومین فیلم پرفروش سال شد
حمایت گسترده شماری حقوقدان ایرانی از گزارشگر ویژه سازمان ملل
ساپینتو: سه سال محرومیت من باورکردنی نیست/ منتظر تکمیل تیم هستم
توافق سرمربی پرسپولیس با جذب بازیکن خارجی برای خط حمله
X
آگهی تبلیغاتی