نورنیوز-گروه سیاسی: پنج روز از ارائه لیست وزیران دولت چهاردهم به مجلس و برای جلب رای اعتماد می‌گذرد و این میان بازار گمانهزنیها، اظهارنظرهای انتقادی و حمایتی که برخی از آنها گاهی از مدار منطق هم خارج می‌شوند، داغ است و تا زمان اعلام نتیجه بررسی وزیران پیشنهادی هم ادامه خواهد داشت. در گزارش زیر به مرور خبرها و گمانهزنیها پیرامون نظرات اعضای کمیسیون‌های مختلف و دیدگاه صاحبنظران و فعالان سیاسی درباره کابینه دولت چهاردهم خواهیم پرداخت.
کدام وزیران پیشنهادی راه دشواری در بهارستان دارند؟
فرایند پیچیده و غبرقابل پیش‌بینی جلب نظر نمایندگان مجلس و اخذ رای اعتماد از سوی وزرای پیشنهادی، چند روزی است که در قوه مقننه آغاز شده و این روزها خبرهای داغی از راهروهای پارلمان به گوش می‌رسد. عمده این خبرها از دیدگاه مثبت درباره فهرست وزیران حکایت دارد اما از میان 19 وزیر پیشنهادی کار 4 نفر از آنها دشوارتر از دیگران است.
وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دلیل برخی مواضع سیاسی پیشین کانون توجه و گاهی انتقاد است و برخی از اعضای کمیسیون بهداشت و درمان و نیز شماری از رسانه‌ها، «محمدرضا ظفرقندی» در روزهای گذشته مورد انتقاد قرار داده‌اند. این جنجال‌ها به رغم نظر مثبت دیگر نمایندگان کمیسیون بهداشت و درمان به ظفرقندی، کار او را در اخذ رای اعتماد دشوار کرده است.
دیگر نامزد وزارت که این روزها، خبرها و اظهارات آغشته به نقدی از کمیسیون‌ها و رسانه‌ها دریافت می‌کند، «فرزانه صادق» است. محور عمده این انتقادات هم کارآمدی و تجربه‌ای است که برخی معتقدند وی ندارد. صادق هم به رغم تسلط و دارا بودن دانش کافی در حوزه راه و شهرسازی برای رسیدن به وزارت با چالش‌هایی مواجه است. خبرها تا روز گذشته حکایت از آن داشتند که حتی حضور حمایتی بانوان نماینده در این کمیسیون هم تاثیر گذار نبوده اما به گفته یکی اعضا کمیسیون عمران مجلس، فرزانه صادق در آخرین جلسه خود با اعضای این کمسیون تا حد زیادی توانسته نگرانی های موجود را رفع و رای اعتماد نمایندگان را به نفع خود تغییر دهد.
ناشناخته بودن و نداشتن برنامه مهمترین محورهای انتقادی نمایندگان کمیسیون انرژی مجلس از «محسن پاک‌نژاد» وزیر پیشنهادی نفت است و او هم تا به امروز در جلب نظر اعضای کمیسیون موفق نبوده و برخی خبرها از مخالفت 23 نفر از اعضای کمیسیون انرژی با وی حکایت دارند. «رضا صالحی امیری» وزیر پیشنهادی برای وزارت میراث فرهنگی و گردشگری هم به استناد خبرهای رسیده، برای جلب نظر کمیسیون فرهنگی مجلس کار آسانی در پیش ندارد.
«عبدالناصر همتی» وزیر پیشنهادی اقتصاد و داریی، برخلاف جو اولیه ایجاد شده، توانسته تا حد زیادی اعتماد نمایندگان مجلس را به دست آورد که حمایت‌های معاون پارلمانی سابق وزارتخانه در این مسیر قابل توجه بوده است. همتی وعده کنترل تورم و پاسخگویی دربرابر مردم و مجلس را داده که مورد استقبال نمایندگان قرار گرفته است.
«سید عباس عراقچی» وزیر پیشنهادی امور خارجه هم از سوی نمایندگان با نگاه مثبت مورد ارزیابی قرار گرفته است. برخی منابع از رای مثبت 20 تن از نمایندگان کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به وی خبر می‌دهند.
«علیرضا کاظمی» وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش، «ستار هاشمی» وزیر پیشنهادی ارتباطات و فناوری اطلاعات و «غلامرضا نوری» گزینه پیشنهادی رئیس‌جمهور برای وزارت جهاد کشاورزی، سه وزیری هستند که برای رسیدن به وزارت‌خانه‌های مطبوع خود راه سختی در پیش نخواهند داشت. نمایندگان معتقدند کاظمی به دلیل بی حاشیه بودن، سوابق مرتبط و مثبت و خواستگاه خانوادگی، هاشمی به دلیل احاطه به موضوعات وزارت ارتباطات و نوری قزلجه به دلیل اشراف تخصصی، سابقه اجرایی، تعهد و تعلق به بدنه جهاد کشاورزی از یک سو و سابقه نمایندگی از سوی دیگر اقبال زیادی برای کسب رای از سوی مجلس دارد.
در نهایت گمانهزنیها گرچه از «افتادن» (عدم کسب رای اعتماد) 2 الی 3 وزیر پیشنهادی دولت در مجلس دارند اما در مجموع شرایط برای نامزدهای بسیاری از وزارت‌خانه‌های مطلوب ارزیابی می‌شود که این خود نتیجه تلاش بی‌وقفه معاونان پارلمانی، تلاش برخی نمایندگان از درون مجلس، کمک های هئیت رئیسه، جلسات متعدد شهرام دبیری و حضور در همه کمیسیون ها و عملیات اقناعی و فضای رایزنی ها فضا را نسبت به ابتدای هفته مثبت تر کرده و در مجموع فضای مجلس به سمت همراهی بیشتر میل مثبت تری پیدا کرده است.
دیپلماسی بدون مذاکره معنایی ندارد
حسن بهشتی‌پور کارشناس روابط بین‌الملل درباره صلاحیت سید عباس عراقچی برای وزارت امور خارجه به فرهیختگان گفته است: این‌طور نیست فکر کنیم در صورت شکوفایی اقتصاد، تحریم‌ها خودبه‌خود پایان می‌یابند. رفع تحریم‌ها حتما نیاز به مذاکره دارد اما مذاکره می‌تواند از موضع قدرت و اتکا به توان اقتصادی و توان هسته‌ای و دفاعی و علمی و نفوذ فرهنگی و منطقه‌ای ادامه پیدا کند که همه اینها در نوشته‌های عراقچی وجود دارد. اما متاسفانه تا اسم مذاکره به میان می‌آید عده‌ای کهیر می‌زنند. فکر می‌کنند مذاکره یعنی سازش. خیر، اگر از دیپلماسی مذاکره را بگیری مثل این است که به کسی بگویی برو داخل استخر ولی شنا نکن. دیپلماسی بدون مذاکره معنایی ندارد. فقط شما می‌توانی بگویی آقای مذاکره‌کننده شما باید از موضع قدرت مذاکره کنی. نباید سازش کنی. نباید وادادگی داشته باشی. این حرف‌ها واقعا معنا ندارد اما متاسفانه دائم تکرار می‌شود».
باید منتظر شویم و عملکرد وزرا ببینیم و بعد قضاوت کنیم
علی شکوری‌راد، عضو جبهه اصلاحات هم در بخشی از گفت و گوی با جماران گریزی به کابینه مسعود پزشکیان زد. او درباره کابینه پزشکیان گفت: به هر حال دست دکتر پزشکیان برای انتخاب کاملا باز نبوده است. شما می‌دانید که رئیس جمهور یک فرد دارای رویکردهای اصلاح‌طلبانه است و به عنوان اصلاح‌طلب شناخته می‌شود و انتظارات از ایشان بر اساس همین میزان شناختی است که از ایشان وجود دارد و فهرستی که اعلام شده آن انتظارات را پاسخ نداده و نیاز به توضیح دارد.
شکوری راد اظهار کرد: ولی من برای اینکه یک مقداری در فرآیند کار بوده‌ام و شاید اطلاعات من دقیق‌تر و مستقیم‌تر هست نسبت به نامزدهایی که معرفی شده‌اند، عرض می‌کنم که از نظر من برخی از آنها مطلوب نیستند، ولی آن طور هم نیست که خیلی موجب نگرانی باشند. وقتی دکتر پزشکیان بالای سر آنها هست و مطالبات مردم را به آنها منتقل می‌کند، چه بسا که آنها تعهد داشته باشند در راستای نظرات و گفتمان دکتر پزشکیان عمل کنند. ما باید منتظر شویم و عملکرد آنها را ببینیم و بعد قضاوت کنیم.
او با بیان اینکه اگر پزشکیان می‌خواست بدون ملاحظه افراد خودش را بچیند حتما ترکیب دیگری را می‌چید، گفت: به هر حال من می‌دانم که شرایط برای چینش کابینه دشوار است. یک کابینه مطلوب، اگر رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب کامل بود یک جور می‌شد، اگر دکتر پزشکیان می‌خواست بدون ملاحظه افراد خودش را بچیند حتما ترکیب دیگری را می‌چید و لذا این کابینه لزوما مطلوب دکتر پزشکیان نیست بلکه کابینه مقدور دکتر پزشکیان است.
شکوری راد گفت: در بین گزینه‌های کمیته شورای راهبری و خود شورای راهبری، گزینه نظامی هم وجود داشت که مورد قبول واقع نشد بنابراین، فردی که انتخاب شده در روز آخر توسط شخص دکتر پزشکیان بر اساس شناختی که از قدیم نسبت به ایشان داشته، صورت گرفته است. ابتدا اطلاعات خیلی منفی راجع به ایشان در فضای مجازی منتشر شد، ولی بعدا اطلاعات مثبت هم آمد. هم بر اساس این اطلاعات و هم گفت‌وگوی مستقیمی که من با نزدیکان دکتر پزشکیان داشتم، نگاه اولیه منفی‌ای که نسبت به این انتخاب وجود داشت، حداقل در من از بین رفت و آن مقدار نگرانی که الآن در سطح جامعه وجود دارد را ندارم. شاید این اطلاعات در اختیار دیگران قرار بگیرد و از نگرانی‌های آنها هم کاسته شود. همان طور که عرض کردم، من هم این گزینه را مطلوب نمی‌دانم ولی در بین گزینه‌های مقدور، مطلوب است.
این فعال سیاسی با بیان اینکه به همین دلیل نگاه من مثبت است و فکر می‌کنم می‌توانیم انتظار داشته باشیم که این وزیر کشور متعهد باشد به وعده‌هایی که رئیس جمهور در راستای شایسته‌گزینی، گشت ارشاد، نحوه مواجهه با مردم و اعتراضات داده است، گفت: به هر حال وزارت کشور پیشانی مواجهه با اعتراضات موجود در بستر جامعه است. دولت پزشکیان حتما با اعتراضات معیشتی، صنفی، سیاسی و اجتماعی مواجه خواهد شد. به هر حال در همه دوره‌ها بوده و الآن هم شرایط برای بروز این اعتراضات فراهم است و حتما دولت با این نوع اعتراضات مواجه خواهد شد.
او با بیان اینکه وزیر کشور نظامی انتخاب شده برای اینکه وعده‌های انتخاباتی در خصوص گشت ارشاد و امثال اینها داده شده محقق شود؟ از این رو باید صبر کنیم و ببینیم. البته انتقادها فقط به این مسأله نیست و انتقادها این است که می‌‌گویند وزیر کشور مهمترین وزیر کابینه است؛ به دلیل اینکه نقش مهمی در تعیین استانداران، فرمانداران و مدیران کشور دارد و اگر جهت‌گیری سیاسی خاصی داشته باشد، ممکن است این جهت‌گیری در گزینش تمام مدیران امتداد پیدا کند. من نمی‌دانم رئیس جمهور درباره نحوه عزل و نصب استانداران، فرمانداران و مدیران استانی که در اختیار استانداران خواهد بود، چه تدبیری اندیشیده که رضایت مردم را کسب کند. اولا شایسته‌گزینی کند و ثانیا بتواند رضایت مردم را جلب کند. اگر رئیس جمهور اینها را اندیشیده باشد، مهم نیست که چه کسی وزیر کشور باشد؛ در غیر این صورت معلوم می‌شود و خود پزشکیان باید جواب مردم را بدهد.
به گفته شکوری راد در این فرآیند انتخاب اعضای کابینه چیزی که بیش از همه خودش را نشان داد، این بود که ما الآن احزاب زیادی داریم اما نظام سیاسی کشور حزبی نیست و احزاب نقش مستقیمی در انتخابات ندارند. یعنی در انتخابات نقش تعریف شده‌ای ندارند و به همین دلیل به خصوص انتخابات ریاست جمهوری توسط نامزدهایی رقم می‌خورد که نوعا وابستگی حزبی ندارند. نتیجه این می‌شود که بعد از انتخابات تازه اول مصیبت است؛ چطوری کابینه را بچینند؟ در حالی که اگر حزب و تعلق حزبی داشته باشند، در فواصل انتخابات کادرها و افراد در درون احزاب شناسایی می‌شوند و می‌توانند بعد از اینکه رئیس جمهور منتسب به آن حزب به ریاست جمهوری رسید، توسط رئیس جمهور با شناخت زیاد به کار گرفته شوند و در فرصت کم هم امکان‌پذیر است.
هماهنگی با نهادهای بالادستی هم در نظر گرفته می‌شود
اسماعیل گرامی‌مقدم درباره انتقادها نسبت به وزیران پیشنهادی کشور و آموزش و پرورش به اعتماد گفت: انتخاب گزینه‌ها باید با بررسی مجموعه شرایط باشد. در واقع دستیابی به وفاق، سلسله اقداماتی نیاز دارد. اطلاعاتی که به دست ما رسیده، این است که افراد مطرح شده دیگر، هیچ سنخیتی با ایده‌ها و گفتمان پزشکیان نداشتند. همچنین باید هماهنگی با نهادهای بالادستی هم در نظر گرفته شود. بر این اساس تلاش شد یک گزینه نسبتا معتدل با پیشینه حضور در نیروی انتظامی معرفی شود. باید توجه داشت، روند انتخاب کابینه با معرفی وزرا پایان نمی‌گیرد .
وی افزود: در حوزه معاونت‌های سیاسی وزارت کشور و دیگر معاونت‌ها در سایر وزارتخانه‌ها باید افرادی معرفی شوند که با گفتمان اصلاحات همراهی بیشتری داشته باشند. نمونه دیگر این نوع فضاسازی‌های نادرست در خصوص علیرضا کاظمی وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش مشاهده شد. دیروز در نشست جبهه اصلاحات گروه‌های متخصص و صنفی فرهنگیان گزارشی داده و گفتند که کاظمی از سال 76 به این سو که در خراسان رضوی سمت‌هایی داشتند، همواره به عنوان یک اصلاح‌طلب فعالیت می‌کردند. اساسا ایشان یک شخصیت اصلاح‌طلب است که با ظرفیت، توانمندی و کارایی شخصی به این جایگاه رسیده و از هیچ رانتی استفاده نکرده است. اما در برخی رسانه‌ها نسبت ایشان با برادرش بولد شد و حاشیه‌هایی برای ایشان به وجود آمد.در حالی که او کارایی بسیاری دارد.این حرف من نیست، دیدگاه افراد متخصص و کارشناسان حوزه آموزش و پرورش است.
مومنی با اکراه پیشنهاد وزارت را پذیرفت
عباس عبدی، تحلیلگر سیاسی و از اعضای شورای راهبری تعیین وزرای دولت چهاردهم درباره معرفی اسکندر مومنی به‌عنوان وزیر پیشنهادی کشور به هم‌میهن گفت: «بنده ایشان را دقیق نمی‌شناختم در این دو روز قدری پیگیری کردم. نقطه مثبت او عدم علاقه‌اش به پذیرش این سمت بوده و در جامعه ما که اغلب دنبال پست و مقام هستند ویژگی مثبت است اما این عدم علاقه او از همان زاویهای است که منتقدان او را نقد کردهاند، یعنی اینکه او معتقد بوده که وزیر کشور ترجیحاً غیرنظامی باشد».
وی افزود: «با توجه به محدودیتهایی که وجود داشته و اینکه اگر او این سمت را نمیپذیرفت، گزینه‌ی بعدی را که می‌بیند در نهایت در آخرین لحظات حاضر به پذیرش شدهاست.»
این تحلیلگر سیاسی درباره کارنامه او چنین تصریح کرد:«نکته دیگر درباره ایشان کارنامه مثبت اوست. وقتی که در سال ۱۳۸۴ یعنی قریب به ۲۰ سال پیش سالانه ۲۸ هزار نفر تلفات جادهای داشتیم و ایشان برنامهای را اجرا کرد که این تلفات را تا ۱۶ هزار نفر هم کاهش داد. یعنی نزدیک به ۵۰ درصد کاهش تلفات را شاهد بودیم. این بسیار ارزشمند است؛ ضمن اینکه طی این سال‌ها تعداد خودرو و سفر در کشور بیشتر شده است؛ یعنی او عملکردی موفق داشته است. این کارنامه دو نکته دارد اول، اینکه این فرد برای جان انسان‌ها اهمیت قائل است و در چنین شرایطی دلیل ندارد ما دنبال افرادی برویم که کارنامه درستی ندارند یا کارنامه ندارند. دوم اینکه به هر حال ایشان آدم موفقی است که در هر سمتی قرار گرفته، موفق عمل کرده است و می‌داند که نباید از زاویه نظامی در این پست مدیریت کند. ایشان اگر یک‌سوم موفقیتی که تا الان در پستهای مختلف داشته در وزارت کشور هم به دست آورد کلاهمان را باید به هوا بیاندازیم. مگر آن قبلیها که نظامی نبودند مثلاً در سال ۹۸ چه کار کردند.»
عبدی تاکید کرد: «مشکل پیش‌آمده این است که او از ابتدا در لیست نبوده و اگر ایشان از ابتدا مطرح می‌شد با توجه به شناختی که من از مجموعه و شورای راهبری داشتم احتمالاً از لیست کار گروه هم بالا میآمد. یعنی آن وجه تخصصی او بر وجه نظامی‌اش برتری پیدا میکرد. ایشان به دلایلی که شاید یکی از آنها آشنایی شخصی‌اش با رئیس‌جمهوری بود مطرح نشده و در ذهن نبوده است چون معمولاً ذهن‌مان به سمت افراد شناخته‌شده‌تر میرود و بر همین اساس الان که درباره او بیشتر می‌دانم به نظرم وزیری هماهنگ با پزشکیان خواهد بود.»
در فهرست وزیران پیشنهادی اصلاح‌طلب، اعتدالگرا و اصولگرای معتدل همه حضور دارند
محمود واعظی قائم‌مقام دبیرکل حزب اعتدال و توسعه، با اشاره به اینکه رئیس‌جمهور مشاورت‌های لازم را به شکل مطلوب عملیاتی کرده است، تصریح کرد: حتی شنیده شده در روند تعیین اعضای کابینه ، همفکری هایی با سران دو قوه دیگر صورت گرفته است. دکتر پزشکیان تمام ملاحظات لازم را مد نظر قرار داده و کابینه ای معرفی نموده که احزاب و جریان های مختلف در آن نقش دارند و این تاسی از تکثرگرایی و پلورالیسم است.
واعظی تصریح کرد: ایشان سعی کرده مطابق با شعارهای انتخاباتی خود از سلیقه‌های مختلف در مجموعه دولت استفاده نماید. اصلاح‌طلب، اعتدالگرا و اصولگرای معتدل همه حضور دارند. از این روی ضروری است، برنامه‌ها و سیاست‌های کلان رئیس‌جمهور مورد قبول همه اعضای کابینه باشد و وزرای پیشنهادی بر آن اساس برنامه، اهداف و رویکردهای خود را تنظیم کنند.
هجوم بی‌قاعده، خلاف آینده‌نگری و مروت و مصلحت است
ابوالفضل فاتح روزنامه‌نگار در روزنامه اعتماد درباره انتقادات اخیر نسبت به چینش کابینه نوشت: هجوم بی‌قاعده، خلاف آینده‌نگری و مروت و مصلحت است. بیدار باشیم، هجمه به دولت یک ماهه آن هم در لحظه شکل‌گیری نطفه آن، موجب ناقص‌الخلقه شدن این پدیده نشود. این نه به نفع توسعه کشور و به نفع شما و نه اضلاع دیگر است. اگر هر کس اسب خود را بتازاند و سهم خود را مطالبه و با رادیکال‌ترین ادبیات، دیگری را قیمه کند، توازن رویایی بیش نخواهد بود. جریانات سیاسی کشور فراموش نکنند، آقای پزشکیان کاندیدای مستقلی بوده‌اند که همه پذیرفته‌ایم از ایشان حمایت کنیم تا ایران از این پیچ خطرناک تاریخی به سلامت عبور کند. اگر آبرویی گذاشته‌ایم برای ایران گذاشته‌ایم و آقای پزشکیان نیز باید آبروی ایران باشد.
دولت پزشکیان قرار است دولت دوم هیچ‌کس نباشد
غلامرضا صادقیان سردبیر روزنامه جوان درباره کابینه و دولت چهاردهم نوشت: دولت پزشکیان قرار است دولت دوم هیچ‌کس نباشد، اما بر اساس شواهد نمی‌توان گفت که دولت اصلاح‌طلبان نیست. پس می‌توان رفتار دولت خاتمی و مجلس پنجم را شاهد آورد. گفته می‌شود پنج وزیر خاتمی به او رأی نداده بودند و حتی یکی از آنان رئیس‌ستاد رقیب بود! مجلس اصولگرا در آن زمان به تمامی وزیران خاتمی رأی‌اعتماد داد. این کابینه تازه بعد از رأی ۷۰ درصدی خاتمی در دوم‌خرداد بود که می‌توانست بسیار رادیکال‌تر عمل کند، اما واقع‌گراتر عمل شد. در مقابل، مجلس اصولگرای هفتم، سه وزیر از کابینه پیشنهادی احمدی‌نژاد را انداخت! پس چالش دولت با مجلس اگر حرفه‌ای باشد و نه سیاسی، می‌تواند نتایج به‌ظاهر غیرقابل‌پیش‌بینی، اما غیرسیاسی و مقبول داشته باشد.
نورنیوز