×
اقتصادی
شناسه خبر : 184651
تاریخ انتشار : جمعه 1403/05/19 ساعت 08:19

تحلیل نورنیوز از اندیشه‌های رئیس اقتصاددان دولت انتقالی بنگلادش

وظیفه جدید بانکدار فقرا

مشی فکری محمد یونس در سال‌های گذشته بر اصولی چون کاهش نابرابری و فساد و بهبود وضعیت حکمرانی استوار بوده است. وی از هرگونه رفتار ستیزه جویانه و جنگ طلبانه دوری جسته و جامعه را همواره به حفظ صلح و آرامش دعوت کرده است.

نورنیوز – گروه اقتصاد: قحطی بزرگ سال 1974 در بنگلادش و هجوم روستائیان گرسنه به شهرها، سرآغاز تحولاتی شد که طی 50 سال آینده وضعیت فقر درجامعه جهانی را دستخوش تغییر کرده است. در این زمان، محمد یونس جوان که به عنوان یک استاد اقتصاد در شهر چیتاگانگ فعالیت داشت، تحقیقات خود را پیرامون ریشه‌یابی علت فقر و راه‌های کمک به اقشار فقیر و درمانده کشورش آغاز کرد. تحقیقاتی که در ابتدا به انگیزه فرار از عذاب وجدان ناشی از حس بیهودگی یک اقتصاددان در شرایط بحرانی جامعه آغاز شد؛ اما درنهایت به پایه‌گذاری یکی از بزرگترین و موفق‌ترین نهادهای فعال در زمینه مبارزه با فقر و نابرابری در جهان ختم شد.

طرح یونس برای مقابله با چالش فقر، پرداخت وام‌های خرد به مردم جهت خود اشتغالی بود. از نظر وی این وام‌ها نقطه شروعی برای صنایع خانگی و فعالیت‌های دیگری بودند که می‌توانست برپایه مهارت‌های فردی وام گیرندگان شکل بگیرد.

البته، ایده اعتباردهی خرد یا پرداخت وام‌های کوچک برای فعالیت‌های کارآفرینانه به فقرا یک ایده تازه نبود و شواهد نشان می‌دهد که حداقل از قرن 16 میلادی تا آن زمان، اقدامات مشابهی در راستای مبارزه با فقر یا افزایش توانمندی اقشار ضعیف جامعه صورت پذیرفته بود. اما اقدامات قبلی عموما نتوانسته بود دسترسی ضعیف‌ترین اقشار جامعه به اعتبارات و وام‌های بانکی را تسهیل کند و نتایج مطلوبی را درپی نداشت. چالشی که یونس توانست با ابتکار و خلاقیت‌های خود برطرف کند و بستری را فراهم کند که پرداخت وام‌های خرد بدون نیاز به هیچگونه وثیقه یا تضمینی امکان‌پذیر شود.

وی برای دستیابی به ایده خود، تحقیقات گسترده‌ای را در روستاهای اطراف چیتاگانگ به انجام رساند. یونس در خلال این تحقیقات متوجه شد بیشتر مردم تهی‌دست منطقه برای خرید مواد اولیه مورد نیاز در تولید محصولات حصیری، وام دریافت می‌کنند و درقبال بازپرداخت اصل و سود وام‌ها، محصولات را به وام‌دهندگان می‌فروشند. در چنین شرایطی آنها قدرت چانه‌زنی خود را از دست می‌دادند و سود بسیار ناچیزی به دست می‌آوردند. یونس به طور خاص تحقیقات خود را بر زنان روستایی متمرکز کرد و متوجه شد هزینه مورد نیاز برای خودکفایی این زنان بسیار اندک است. بنابراین بدون اینکه وثیقه یا سودی دریافت کند؛ مقداری از پول خود را به آنها داد و پس ازآنکه مطمئن شد بخش زیادی از وام ها بازپرداخت می شود، برای تامین مالی سرمایه مورد نیاز فقرا دست به کار شد. اقدامات وی در نهایت به تاسیس بانک گرامین در (ژانویه ۱۹۷۷) انجامید که از طریق ابتکار در پرداخت وام‌های گروهی توانست  تا سال ۲۰۰۹ به حدود ۷۴ میلیون مرد و زن (ارزشی بالغ بر ۳۸ میلیارد دلار) وام پرداخت کند به طوری که بیش از 96 درصد وام‌ها از طرف وام گیرندگان بازپرداخت شود.

بانک گرامین کار خود را برپایه اصول جدید و متفاوت از بانک‌های سنتی آغاز کرد. فعالیت این بانک بر این اصل استوار بود که هر انسانی از حق وام گرفتن برخوردار است. همچنین در شیوه ابتکاری این بانک، وام‌گیرندگان باید یک گروه پنج نفری ایجاد می‌کردند و این گروه، همان کارکرد تضمین (وثیقه) را برای بانک داشت.

یک وام به دو نفر از اعضای گروه پرداخت می‌شد و پس از اینکه دو نفر اول طی ۶ هفته، وام خود را تسویه می‌کردند، دو نفر دیگر از همان گروه می‌توانستند وام بگیرند. سرپرست گروه معمولاً آخرین نفری بود که می‌توانست وام دریافت کند.

در شیوه به کار رفته توسط گرامین بانک، بازپرداخت وام دربردارنده ۵ اصل کلیدی بود: اول، بازه زمانی وام، یک ساله است. دوم، اقساط وام به صورت هفتگی پرداخت می‌شود. سوم، بازپرداخت از هفته اول پس از دریافت وام آغاز می‌شود. چهارم، نرخ سود وام ۲۰ درصد است. پنجم، در هر هفته ۲ درصد از کل مبلغ وام بازپرداخت می‌شود و بازپرداخت طی ۵۰ هفته صورت می‌پذیرد.

گرامین نظام وام‌دهی خرد را در مناطق مختلف بنگلادش گسترش داد و نتایج مثبت آن باعث شد این الگو در سایر نقاط جهان نیز مورد استفاده قرار گیرد. در سال ۱۹۸۷، موسسه‌ای مشابه گرامین بانک در مالزی افتتاح شد و پس از مدتی، موسساتی با این سبک در کشورهای فیلیپین، هند، نپال، ویتنام، چین، امریکا، و آمریکای لاتین و اروپا شکل گرفت.

ورود به عرصه سیاست

موفقیت گرامین بانک در پشتیبانی از اقشار ضعیف جامعه، محبوبیت روز افزون یونس مسلمان را به دنبال داشت؛ به طوری که تا ابتدای هزاره سوم میلادی اندیشه وی در میان نخبگان بنگلادش و سایر کشورهای جهان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده بود. این شرایط زمینه ساز ورود محمد یونس به عرصه سیاست شد و وی در سال 2006 اولین اقدامات سیاسی خود را آغاز کرد.

یونس که حالا به بانک‌دار فقرا شهرت یافته بود، پس از کسب جایزه صلح نوبل و پشتیبانی شخصیت‌های سیاسی کشورهای آمریکایی و اروپایی در سال 2007، از طریق انتشار یک بیانیه در روزنامه‌ها، اقدام به نظر خواهی از مردم برای تاسیس یک حزب سیاسی در جهت تقویت پایه‌های حکمرانی خوب و افزایش حسن‌نیت سیاسی کرد.

هرچند او پس از مشورت با رئیس جمهور وقت بنگلادش از تصمیم خود صرف نظر کرد،اما این اقدام وی منجر به آغاز اقدامات سیاسی گسترده برای کاهش اعتبار و جایگاه او در سال‌های آینده شد.

اقداماتی که نهایتا در سال 2010 به اخراج یونس از گرامین بانک ختم شد و اتهاماتی نظیر فساد، پرداخت رشوه و رباخواری را متوجه او ساخت. از آن زمان یونس به فعالیت‌های دانشگاهی و چاپ کتاب مشغول شد و به مخالفت با سیاست‌های دولت مستقر در بنگلادش پرداخت. تا اینکه پس از گسترش اعتراض دانشجویان به بی‌عدالتی در انتصابات دولتی و افزایش التهاب در فضای عمومی بنگلادش، دولت شیخ حسنیه پس از 15 سال سقوط کرد.

این شرایط فرصت را برای بازگشت محمد یونس به عرصه سیاست مهیا کرد و وی که از مخالفان سرسخت حسنیه بود از طرف رئیس جمهور بنگلادش به عنوان رئیس دولت انتقالی این کشور منصوب شد.او در اولین اقدام خود، مردم کشور را به حفظ آرامش و خویشتن داری دعوت کرد و از اقشار مختلف جامعه خواست از هرگونه اقدام برهم زننده نظم عمومی خودداری کنند.

آنچه از گذشته برای ما روشن است، مشی فکری محمد یونس در سال‌های گذشته بر اصولی چون کاهش نابرابری و فساد و بهبود وضعیت حکمرانی استوار بوده است. وی از هرگونه رفتار ستیزه جویانه و جنگ طلبانه دوری جسته و جامعه را همواره به حفظ صلح و آرامش دعوت کرده است. بنابراین با حضور وی در صدر دولت انتقالی انتظار می رود التهابات جامعه تاحدود زیادی فروکش کند و فرایند انتقال قدرت در این کشور مسلمان نشین به آرامی و به دور از تنش صورت پذیرد.


نورنیوز
نظرات

آگهی تبلیغاتی
آخرین اخبار
فساد در سایه فوتبال در باشگاه «مس رفسنجان»
وزیر فرهنگ بر تقویت هنر، رسانه و کتاب در کانون‌های مساجد تأکید کرد
تونل توحید امشب در هر دو مسیر مسدود است
سرلشکر موسوی: بسیج همواره میدان‌دار نیاز‌های کشور در عرصه‌های مختلف بوده است
قیمت خودرو امروز شنبه 18 مرداد 1404
پایان عملیات اطفای حریق در مرز مهران؛ یک نفر جان باخت + فیلم
استاد فرشچیان؛ سفر از بوم خاک به بزم ملکوت +جزئیات و محل خاکسپاری
6900 میلیارد تومان سود به حساب سهامداران واریز شد
نرخ نان در تهران 52 درصد و در شهرستان 42 درصد زیاد شد
دیپلماسی سازنده و عبور از تهدیدات تصاعدیابنده
زلنسکی: هیچ بخشی از خاک اوکراین را به روسیه نمی‌دهیم
تاج: اگر در ورزشگاهی شعار نژادپرستانه سرداده شود داور باید پایان مسابقه را اعلام کند
پیشنهاد پوتین به ترامپ: با واگذاری شرق اوکراین، جنگ متوقف خواهد شد
پلیس فتا: «جراح قلابی» را شناسایی کرده و گزارش دهید +سایر مشخصات
جهانگیر: دستور قوه قضائیه به دادگستری‌های مرزی برای تأمین تسهیلات رفاهی زائران ابلاغ شد
تمرکز سلیمی بر تیم ملی؛ رضازاده به فدراسیون بازگشت
آتش‌سوزی مهیب در انبار کالای گمرک منطقه ویژه اقتصادی کاوه ساوه
جنگ فراترکیبی!
عوامل رژیم صهیونیستی قصد داشتند چه اقداماتی در راهپیمایی اربعین انجام دهند؟
روایت جالب شفای دست استاد فرشچیان توسط امام رضا(ع) + فیلم
آتش جدید در خط حمله استقلال
از 450 مسافر قطار تهران به کرمان، 30 نفر مصدوم شدند
پوتین و ترامپ جمعه آینده در آلاسکا با یکدیگر دیدار می‌کنند
ارزش 200 هزار دینار عراق معادل 11 میلیون تومان برای زائران اربعین
اولین واکنش وزارت خارجه ایران به توافق آذربایجان و ارمنستان و راه‌اندازی کریدور زنگزور
ایران‌نما | معرفی جاذبه‌های گردشگری شهرهای ایران(66)؛ «بلداجی»
تلاش واشنگتن برای توقف شورای امنیت درباره اشغال کامل غزه
شورای امنیت جلسه اضطراری «اشغال غزه» را به یکشنبه موکول کرد
«کریدور زنگزور»؛ مسیر تازه یا دام ژئوپلیتیکی برای ایران؟
پایان کار طارمی در اینتر؟ مقصد بعدی شاید لیگ برتر انگلیس
پزشکیان: عملکرد رسانه‌ها در جنگ 12 روزه توانست ایران را در سطح جهان مطرح کند
برنامه مسابقات ورزشی امروز شنبه 18 مرداد
وضعیت آب و هوا امروز شنبه 18 مرداد 1404 + وضعیت استان‌ها
قرعه‌کشی خودروهای وارداتی فردا برگزار می‌شود +جزئیات
آلاسکا میزبان پوتین و ترامپ؛ یخبندان یا گشایش؟!
جاده ترامپ و اختناق ایران؟
وقتی مجری الجزیره عضو پارلمان اسرائیل را ادب می‌کند
هشدار آمریکا به شهروندان: از اماکن مرتبط با اسرائیل در امارات دوری کنید
آتش‌سوزی گسترده در کالیفرنیا /هزاران نفر خانه هایشان را ترک کردند+ فیلم
نماینده فلسطین در سازمان ملل: اسرائیل به دنبال اجرای طرح خبیث در غزه است
گفت‌وگوی تلفنی پوتین و مودی
گره مذاکرات مستقیم ایران و FATF بعد از 6 سال باز می شود
شورای امنیت سازمان ملل درباره طرح اشغال غزه تشکیل جلسه می‌دهد
ونس: برنامه‌ای برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین نداریم
کره شمالی برای مذاکره با آمریکا شرط گذاشت
دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس: اسرائیل تهدیدی برای امنیت و ثبات منطقه است
دفتر نتانیاهو ادعای بگو‌مگوی لفظی با ترامپ را تکذیب کرد
راهپیمایی میلیونی دوباره یمنی ها در حمایت از مردم غزه
شبکۀ ان‌بی‌سی‌نیوز آمریکا: اسرائیل با همه‌گیری جاسوسی برای ایران روبه‌رو شده است+فیلم
جاده ترامپ و اختناق ایران؟!
X
آگهی تبلیغاتی