نور نیوز- گروه سیاسی: اقدام تروریستی بامداد چهارشنبه در تهران که منجر به شهادت اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی حماس شد فرصت تأمل در مراسم تحلیف رئیس جمهور و نطق پرمحتوا و جاندار مسعود پزشکیان را گرفت. به نظر می رسد محتوای این نطق که با تشویق و حمایت نمایندگان مجلس همراه شد از چنان ظرفیتی برخوردار است که می تواند به عنوان نقشه راه، خط مشی، و مسیر حرکت و اقدام دولت چهاردهم در نظر گرفته شود. تنها عامل یا مؤلفه ای که خود را در این مسیر تحمیل کرده همان عملیات تروریستی است که یک بار دیگر تحلیل های مختلفی را پیرامون شعله ور شدن آتش جنگ در منطقه باعث شده است. «نورنیوز» پنجشنبه در تحلیلی تحت عنوان «آیا جنگ جدیدی در راه است؟» به واکاوی این موضوع پرداخت.
اما فارغ از این موضوع، همه چیز برای آغاز به کار پر قدرت دولت جدید در جمهوری اسلامی ایران مهیا است. برگزاری انتخابات ریاست جمهوری با استانداردهای قابل دفاع، فضای سیاسی امیدوار به آینده، شروع به کار یک دولت پر انگیزه، تاکیدات نهادها و شخصیت های مختلف برای ضرورت کمک به دولت و البته حمایت های رهبری معظم انقلاب از رئیس جمهور منتخب، مولفه های مهمی اند که می تواند در همین ابتدای راه در حکم سرمایه های بزرگی برای پزشکیان و دولتش باشد.
حضور نمایندگانی از 86 کشور جهان که شامل 104 هیات از کشورها و سازمان های بین المللی هستند در مراسم تحلیف رئیس جمهوری اسلامی ایران نیز بیان گر موقعیت منطقه ای و بین المللی جمهوری اسلامی ایران است. در حقیقت این جایگاه خود نیز در حکم یکی دیگر از سرمایه های نظام و دولت جدید است.
تعامل خارجی از تعامل داخلی می گذرد
از مواضع رئیس جمهوری این گونه بر می آید که او قصد دارد محور سیاست های خود در حوزه داخلی و خارجی را بر پایه های « تعامل» بنیان کند. به تعبیری ایجاد وفاق و تحکیم انسجام ملی ماموریت اول دولت در حوزه سیاست داخلی، و تعامل با دنیا با اتکا به همین اجماع و همکاری ملی، ماموریت دیگر دولت در سیاست خارجی است.
پزشکیان به درستی بارها تاکید کرده که شرط موفقیت در حوزه سیاست خارجی یا کارگر افتادن تعامل سازنده با دنیا، وفاق داخلی و حل و فصل یا کاهش اختلافات داخلی بر سر مسایل کلان کشور است. به تعبیری از منظر دولت جدید راه تعامل با دنیا از تعامل داخلی می گذرد.
بدون تردید و به صورت طبیعی نوک پیکان تعامل بیشتر به سمت موضوعات و کشورهایی خواهد بود که تهران با آنها مناسبت گرم تری دارد.البته همچنانکه ضرورت و چگونگی رفع تحریم ها در انتخابات ،هم از سوی نامزدها و هم از سوی مردم و رسانه ها بسیار برجسته بود، گام برداشتن در مسیر مدیریت تنش با اروپا و آمریکا بر اساس احترام متقابل و نفع مشترک هم در ردیف اولویت‌های سیاست خارجی دولت چهاردهم خواهد بود.
قاعدتا معقول ترین و کم هزینه ترین شیوه تعامل، دیپلماسی و میز گفت و گو است. در همین راستا این اصل همیشه مورد تاکید صاحب نظران بوده که هر چه دولتی به لحاظ توانمندی ها و ظرفیت های داخلی قوی تر باشد به همان نسبت در میز مذاکره و میدان دیپلماسی هم می تواند قوی تر یا با دست پر تر ظاهر شود.
در همین راستا بود که پزشکیان روز سه شنبه در مراسم تحلیف خود تاکید کرد: « من به پشتوانه مردم، با حمایت مقام معظم رهبری و با ایجاد اجماع میان همه ارکان و جناح‌های سیاسی کشور، قاطعانه و شرافتمندانه از عزت و منافع ایران و از حقوق ملت در صحنه بین‌المللی پاسداری خواهم کرد.»
ثبات سیاسی و تقویت انسجام داخلی
از این منظر دولت پزشکیان با انبان خالی روبه رو نیست. برگزاری یک انتخابات زودرس به فاصله کمتر از 50 روز و در غیاب رئیس جمهور فقید، بیش از هر چیز بیان گر ثبات سیاسی داخلی است. ترمیم نسبی نرخ مشارکت مردمی در قیاس با انتخابات مجلس و ریاست جمهوری گذشته هم بیان گر آغاز روندی از سوی حاکمیت برای جلب اعتماد عمومی است. کیفیت مواجهه نهادهای مختلف حاکمیتی و گروه ها و شخصیت های سیاسی و رقبای انتخاباتی با مسعود پزشکیان هم تکمیل کننده فرایندی است که می توان از آن به تقویت انسجام و اقتدار ملی تعبیر کرد.
چنانکه خود او نیز در مراسم تحلیف گفت: « ما در اوج طوفان‌ها و گردبادهای پرتلاطم منطقه و در پی حادثه هولناکی که منجر به شهادت رئیس‌جمهور کشور شد، یک انتخابات کاملاً رقابتی، سالم و امیدبخش برگزار کردیم و در کمال آرامش و همدلی فصل جدیدی در اداره کشور رقم زدیم.» ثبات سیاسی و تقویت انسجام داخلی حتما سرمایه مهم و پشتوانه مستحکمی برای دولت چهاردهم خواهد بود در مواجهه با مشکلات داخلی و تعاملات خارجی.
توان هسته ای و اقتدار ملی
در چند سال گذشته و در پی روابط پر فراز و نشیب میان ایران و غرب و مشخصا آمریکا بر سر پرونده برنامه صلح آمیز هسته ای ایران و بد عهدی طرف های غربی، جمهوری اسلامی ایران در چارچوب همان بندهای توافق هسته ای و در واکنش به این بد عهدی، توانمندی هسته ای خود را تقویت کرده و در حقیقت به توان و اقتدار ملی خود افزوده است.
حالا رئیس جمهور جدید ایران با شعار و برنامه تعامل سازنده با اتکا به همین سرمایه ها و توانمندی های داخلی و منطقه ای کشورهای غربی را به درک واقعیت‌ها و ایجاد روابط مبتنی بر احترام متقابل و جایگاه برابر فرا می خواند و اعلام می کند: « آماده‌ایم ضمن مدیریت تنش با دولت‌هایی که هنوز شأن و جایگاه ایران را درک نکرده‌اند، گفت‌وگو کنیم.»
وی با اعلام اینکه « برای رفع تحریم‌های ظالمانه از پای نخواهم نشست» یادآوری می کند:« دولت من هرگز تسلیم زورگویی، فشار و استانداردهای دوگانه نخواهد شد. تجربه بیش از دو دهه مذاکره با ایران باید دولت‌های طرف مذاکره با ایران را به این درک رسانده باشد که ما پایبند به تعهدات خود بودیم و خواهیم بود. ولی مردم، رهبری و نظام سیاسی ایران به فشار و زیاده‌خواهی پاسخ نمی‌دهند.»
منطقه قوی برای منتفع شدن همه
قطعه دیگری که این پازل توان یا اقتدار ملی را تکمیل کرده، نقش آفرینی و جایگاه تعیین کننده تهران در مناسبات منطقه ای و بین المللی است. توسعه روابط با کشورهای منطقه، حمایت آشکار از محور مقاومت و حمله گسترده موشکی و پهپادی ایران به خاک رژیم صهیونیستی در پاسخ به هدف قرار دادن کنسولگری تهران در دمشق، تنها نمونه ها و نشانه هایی از اقتدار منطقه ای تهران است. رد و بدل شدن پیام هایی از واشنگتن به مقصد تهران درباره مدیریت تنش های منطقه ای و جنگ غزه را نیز می توان در همین راستا ارزیابی کرد. اقتداری که البته خودخواهانه نیست و همزمان با ایران قوی در پی منطقه ای قوی هم هست منطقه ای که به گفته پزشکیان ظرفیت های متنوعی برای همکاری و پیشرفت دارد؛ « اولویت سیاست خارجی دولت من بهبود و تحکیم روابط با کشورهای همسایه است. کشورهای همسایه نباید منابع ارزشمند خود را در تنش‌ها و رقابت‌های فرسایشی هدر دهند. دولت من خواهان یک منطقه قوی است، منطقه‌ای که در آن همه کشورهای همسایه بتوانند با هم‌افزایی برای توسعه اقتصادی، پیشرفت و بهبود زندگی نسل‌های آینده گام مشترک بردارند. منطقه‌ای که امنیت آن به دست کشورهای منطقه تامین خواهد شد و بهانه حضور قدرت‌های خارجی از آن ستانده می‌شود.»
در این چارچوب حمایت ایران از محور مقاومت نه مانعی بر سر راه تحقق برنامه های دولت بلکه همچون سرمایه ای مستحکم است برای اثبات رویکرد انسانی جمهوری اسلامی برگرفته شده از آموزه های دینی و تمدنی ایران اسلامی. چنانکه دفاع جانانه وی از مردم فلسطین در مجلس و در مراسم تحلیف بارها مورد تشویق نمایندگان و هیات های خارجی حاضر در بهارستان قرار گرفت.
عضویت ایران در پیمان های مهم بین المللی مثل سازمان همکاری های شانگهای و بریکس هم زمینه های نقش آفرینی بین المللی تهران را هموار تر کرده است.
شاه بیت سیاست تعاملی پزشکیان همان است که خود از زبان سعدی شیرازی گفت: «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است؛ با دوستان مروت با دشمنان مدارا».
بیم فرصت سوزی
با این وصف همانگونه که اشاره شد، دست دولت چهاردهم برای مواجهه با جهان پیرامون برای اجرایی کردن سیاست تعامل در چارچوب تامین منافع ملی ایران نه تنها بسته نیست بلکه او متکی به سرمایه های قابل توجه ملی و منطقه ای و بین المللی است که می تواند توشه راه او و دولتش در این مسیر باشد. سرمایه هایی همچون تقویت انسجام ملی، امیدواری و حمایت مردمی، موقعیت ممتاز منطقه ای ایران، توانمندی های قابل توجه داخلی در حوزه هسته ای و ...
استفاده درست و به جا از این سرمایه ها، همزمان که ابتکار عمل دولت و دستگاه دیپلماسی جدید را می طلبد، نیازمند حمایت ها و همکاری های ملی هم هست. نشود که با سرگرم شدن به دعواها و اختلافات جناحی و سیاسی که به گفته پزشکیان ریشه در خواسته های نفسانی دارد و نه دغدغه های ملی، این سرمایه ها و فرصت ها سوخت شود. از برخی تحلیل های یک طرفه مبنی بر اینکه ایران طرف نیازمند است نیز باید پرهیز کرد. این سرمایه ها و مزیت های ایران، در یک چارچوب عقلانی و منطقی هر طرف خارجی را به بهبود رابطه با ایران و ترسیم منافع مشترک ترغیب خواهد کرد چنانکه پزشکیان هم در جلسه دیروز مجلس بدان تاکید کرد: « ایران نیازمند غلبه بر شرایط پیچیده کنونی و مخاطرات پیش‌رو و گشایش راه‌های توسعه پایدار است. جهان نیز نیازمند بهره‌برداری از این فرصت کم‌نظیر برای حل و فصل مشکلات منطقه‌ای و جهانی با مشارکت ایران قدرتمند، صلح‌طلب و عزتمند است.»
نورنیوز