بفرمایید میوه برای تماشا!

نورنیوز- گروه اجتماعی: قیمت میوه هم مثل طلا و دلار ساعتی شده است. کافی است این روزها برای خرید میوه های تابستانی به میوه فروشی بروید تا با عددهای درشتی که روی میوه ها جاخوش کرده اند مواجه شوید. البته این قیمت ها برای همان روز است و روز بعد با قیمت جدیدی مواجه خواهید شد. در بازار میوه و تره بار خبری از قیمت گذاری دستوری و دولتی نیست و عرضه و تقاضا قیمت را تعیین می کند. قیمتی  که بی شباهت به قیمت بلیت هواپیما نیست و اگر عرضه افزایش پیدا کند قیمت ها نیز کاهش پیدا می کند. اما در این میان نقش دلالان در افزایش قیمت میوه بهد وضوح دیده می شود؛ افرادی که با انبار کردن میوه و عرضه قطره چکانی آن به میادین میوه و تره بار زمینه افزایش قیمت آن را فراهم می کنند.

نگاهی به قیمت میوه‌های تولید داخل در میوه فروشی‌های مناطق مرکزی رو به پایین شهر نیز نشان از افزایش عجیب آن دارد. هر کیلو گرم انجیر سیاه ۲۹۸ تومن، آلو زرد ۱۲۰، انگور عسگری ۱۹۸، سیب گلاب ۷۵، گیلاس ۱۶۸، توت فرنگی ۱۸۸، زردآلو ۶۸ تا ۱۹۸، هلو ۵۵ تا ۷۰، گلابی ۴۰۰، شلیل ۷۱ تا ۸۰ و آلبالو ۷۵ تا ۱۲۵ تومن است. این قیمت هایی است که به گفته رئیس اتحادیه بارفروشان با توجه به شرایط تولید و عرضه پیش بینی می شود تا ماه آتی در همین محدوده باشد.  قیمت میوه های تابستانی عرضه شده آن قدر نجومی است که بسیاری از خانواده ها توان خرید آن را ندارند و فروشندگان برای جلب مشتری قیمت نیم کیلو میوه را به جای یک کیلوگرم اعلام می کنند.

 رکورد شکنی میوه در تورم ماهانه

بر اساس جدیدترین گزارش مرکز آمار رشد تورم ماهانه که از ابتدای امسال بالای ۲ درصد بوده، همچنان در این کانال باقی مانده و مانند اردیبهشت ماه، در خرداد هم نرخ ۲.۸ درصدی را به ثبت رسانده است. اما تورم نقطه به نقطه در خرداد ماه روند افزایشی داشته است. نکته عجیب این است که بالاترین تورم ماهانه در میان تمام اقلام سبد مصرف خانوار، متعلق به "میوه و خشکبار" است. سبد مصرف خانوار از دو نوع کالای خوراکی و آشامیدنی و غیرخوراکی و خدمات تشکیل شده است . آمارها نشان می دهند تورم خوراکی ها و آشامیدنی ها در خردادماه امسال به 4.3 درصد رسیده است اما در میان همه مواد خوراکی، میوه و خشکبار با 16.7 درصد رکورد جدیدی درتورم ماهانه به ثبت رسانده اند. یعنی بالاترین تورم در سبد مصرف خانوار که اختلاف زیادی با دیگر کالاها دارد .

بررسی اجمالی در این زمینه بین سال های 1399 تا 1403 نشان می دهد که دراین مدت حداقل دوبار شاهد رکورد تورمی در میوه و خشکبار بودیم. اولین بار فروردین سال 99 تورم ماهانه میوه و خشکبار به 19 درصد رسید و در فروردین سال 1402 این تورم به 15.3 و در خرداد 1403 به 16.7 رسید. این یعنی بالاترین تورم میوه و خشکبار از فروردین 99 تا به امروز . همین امر باعث شده است تا میوه در اولویت چندم خرید خانوار قرار گیرد و خرید دانه ای نیز جایگزین خرید کیلویی شود.

 قیمت ساعتی میوه

افزایش قیمت میوه بخصوص در فصل تابستان موضوع تازه ای نیست. بررسی تورم ماهانه در سبد خانوارها نشان می دهد که بیشترین تورم ماهانه بخصوص در تابستان متعلق به میوه و خشکبار است. موضوعی که البته وزیر جهاد کشاورزی آن را قبول ندارد. محمدعلی نیک‌بخت در حاشیه جلسه هیئت دولت در جمع خبرنگاران با اشاره به نوسانات قیمتی بازار میوه گفت: هیچ کمبودی در هیچ بخش بازار میوه و تره بار وجود ندارد. گرانی‌های جاری ناشی از کمبود کالا نیست، بلکه ناشی از ضعف نظارتی دستگاه‌های مسئول است. 

تعیین قیمت در بازار بارفروشان بر اساس عرضه و تقاضای روزانه یکی از دلایلی اصلی افزایش قیمت میوه در آن روزها است . موضوعی که اسدالله کارگر رییس اتحادیه میوه و تره بار آن را تایید کرده و می گوید : تعیین قیمت در بازار بارفروشان بر اساس عرضه و تقاضا، نوعی هرج و مرج به وجود می‌آورد و در برخی مقاطع زمانی بدون دلیل موجب افزایش قیمت‌ها می‌شود. وی با بیان اینکه در میوه فروشی‌های سطح شهر با موضوع گران فروشی مواجه نیستیم بلکه با گرانی محصولات رو به رو هستیم افزود: گرانی نیز از مبدا رخ می‌دهد. اگر خرده فروشی مبادرت به فروش محصولات با قیمت نامتعارف کند قطعاً با آنها برخورد می‌شود.

کارگر معتقد است در حال حاضر نرخ محصولات در میدان بارفروشان در ساعت‌های مختلف، متفاوت است؛ مثلاً ساعت ۱۶ یک قیمت است، ساعت ۱۸ یک نرخ دیگر و همین قیمت‌ها در ساعت ۲۲ تغییر می‌کند.  از طرفی دلیل گرانی کلی انواع میوه، تورم های حاشیه ای کالاهای اساسی است که قیمت ها را بالا برده است. قیمت میوه به تنهایی آنچنان تورمی را تجربه نکرده و اگر قیمت میوه را با کالاهای اساسی مقایسه کنید، کاملا مشاهده خواهید کرد که میزان تورم در دیگر اقلام اساسی پیشرو بر قیمت میوه است. بیشترین دلایل بالا رفتن قیمت میوه، افزایش هزینه ها در این حوزه است و هزینه هایی مثل حمل و نقل، قیمت سوخت، حقوق کارگران، هزینه سموم و... منجر به افزایش تورم در قیمت میوه شود.

سر کلاف قیمت گذاری میوه

بسیاری از میوه فروشان سطح شهر درباره اینکه چرا قیمت میوه گران است دلایلی مختلفی عنوان می کنند. مهمترین آن گران بودن از مبداء و میدان تره و بار است. اسدالله کارگر رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی نیز این موضوع را تایید می کند و می گوید قیمت گذاری در مزاکر عمده فروشی میوه بر حسب عرضه و تقاضا است و مثلا یک روز به فرض محصول انگور کم است با قیمت بالا می فروشند و یک روز مقدار آن زیاد است و ارزان تر می فروشند. اما از نظر من قیمت گذاری بر اساس عرضه و تقاضا در نهایت منجر به هرج و مرج می شود. وقتی تفاوت قیمت در عرضه قیمت میوه در مبداء وجود دارد بنابراین فروشندگان خرد هم براساس همان قیمت خریداری شده و فاکتور کرده، میوه ها را قیمت گذاری می کنند. مشکل کار در این است که نحوه قیمت گذاری در سرچشمه گل آلود است.

او معتقد است  قیمت ها نباید براساس عرضه و تقاضا باشد: نمی گوییم قیمت را دست نزنید اما باید این تغییر قیمت براساس یک چارچوب و قانون مشخصی انجام شود. مثلا طرحی که بارها آن را پیشنهاد کردیم این بود که برای خرید میوه  یک ساعت مشخصی را اعلام کنند، به فرض از ساعت ۱۲ شب تا ۸ صبح، تا اعضای اتحادیه اقدام به خرید میوه کنند. اگر این اتفاق صورت بگیرد دیگر شاهد نوسان قیمت نخواهیم بود. اما وقتی که یک کالایی کم است، بحث واسطه پیش می آید و در ادامه منجر به دپوی محصول و بالا رفتن قیمت خرید آن می شود.

کارگر در پایان گفت: معضلات در زمینه قیمت گذاری همواره وجود داشته است و در رسانه ها خیلی در این موضوع صحبت کردیم اما سر کلاف گم شده است. بحث تفاوت قیمت در اثر عرضه و تقاضا در صنف ما که خانواده ها هر روزه به آن نیاز دارند خیلی بیشتر اثر خود را بر جامعه می گذارد به این دلیل که نیاز هر روزه خانواده ها است. مثلا اگر تورم، روی قیمت لوازم خانگی اثر بگذارد آن هم بر وضعیت معیشتی خانواده تاثیر دارد اما چون نیاز خرید به آن روزانه نیست اثرگذاری اش چندان به چشم نمی آید. اما موارد خوراکی اهمیت بیشتری دارند و تورم شان کاملا مشهود است.