نورنیوز – گروه اجتماعی: کمتر از 4 ماه از حریق بیمارستان گاندی تهران که حجم و گستردگی اش نزدیک بود پلاسکوی دیگری را تکرار کند، این بار نیمه شب سه شنبه بیمارستان خصوصی قائم (عج) در رشت طعه حریق شد. به گفته شهرام مومنی،رئیس آتش نشانی رشت در این آتش سوزی که از زیرزمین و اتاق تاسیسات و یو پی اس (برق اضطراری ) آغاز شد 9 نفر که گفته می شود جزو بیماران بستری در بیمارستان بودند جان باختند؛ بیمارانی که برای ادامه زندگی به دستگاه وصل بودند اما این حریق باعث شد تا دچار خفگی شده یا در حین انتقال به مراکر درمانی دیگر، جان خود را از دست بدهند.
محمدتقی آشوبی رئیس دانشگاه علوم پزشکی گیلان در جمع خبرنگاران با اشاره به اینکه در بیمارستان قائم (عج) رشت 142 بیمار بستری بودند گفت: از این تعداد ۱۰۹ بیمار در بخش عادی و ۳۳ بیمار در بخش‌های ویژه بستری بودند. همچنین 5 نوزاد نیز بستری بودند که از این تعداد، 97 بیمار به مراکز درمانی استان گیلان منتقل و بستری شدند.
بررسی دلایل و علل بروز حادثه حریق در بیمارستان قائم (عج) در دست انجام است و رئیس قوه قضاییه نیز طی دستوری به رئیس کل دادگستری استان گیلان، خواستار بررسی علل وقوع این حادثه شده است. طبعا تا زمان پایان بررسی ها نمی توان در این زمینه قضاوتی کرد. با این حال باید به این نکته توجه داشت که برخی از بیمارستان ها و مراکز درمانی کشور،جزو بناهای ناایمن بوده و در معرض مخاطراتی مثل حریق و آتش سوزی هستند؛ ساختمان هایی که بعد از حریق و یا فروریختن مشخص می شود که بارها از سوی آتش نشانی اخطار گرفته بودند و باید جلوی فعالیت آنها گرفته می شد اما هیچ توجهی نشده است.
چندی قبل رئیس سازمان آتش نشانی رشت اعلام کرد در شهر رشت ۱۳۰ ساختمان ناایمن در شرایط بسیار پرخطر قرار دارند که می‌توانند حوادثی همچون متروپل و پلاسکو را در این شهر رقم بزنند. این ساختمانها شامل ساختمانهای تاریخی بافت مرکزی رشت از جمله هتلها و مهمانسراها، بیمارستان، مراکزدرمانی و مطب ها، ، تعدادی از ساختمانهای مسکن مهر، کاروانسراها و طاقی‌های بازار بزرگ رشت هستند که بارها مورد پایش و ارزیابی آتش نشانی رشت قرار گرفتند.
وی اظهار کرد:عمده نواقص و مشکلات این ساختمانها مربوط به عدم رعایت مقررات ملی ساختمان و ضوابط ایمنی بخصوص در اطفای حریق هستند که بارها این مشکلات به مالکان آنها اعلام شده است. نبود جان پناه، راه پله‌های مناسب، سیستم سیم کشی برق و انشعابات غیر مجاز و نبود سیستم اعلام حریق از دیگر نواقص ساختمانهای عمومی هستند و شهروندان آگاه باشند که بارها به مالکان و هیأت امنای آنها تلنگر زده شده است.
ساختمان هایی که دیگر ایمن نیست
ماجرای ساختمان های ناایمن و بحرانی کشور اولین بار بهمن 1395 و بعد از حادثه دلخراش ساختمان پلاسکو مطرح شد. ساختمان پلاسکو، از بزرگ‌ترین و معروف‌ترین مراکز پخش پوشاک در تهران بود. در این مجتمع حدود ۵۶۰ واحد تجاری فعال بود که بیشتر آنها را تولیدی‌های پوشاک تشکیل می‌دادند. این ساختمان 17 طبقه که سال 1341 ساخته شده بود پس از 54 سال 30 دی ماه سال 95 دچار حریق شد و مقابل چشمان میلیون ها نفر از مردم که از تلویزیون ماجرای اطفای حریق این ساختمان رادنبال می کردند فرو ریخت. در این حادثه تلخ 16 آتش نشان شجاع به شهادت رسیدند و 5 نفر دیگر نیز جان باختند. تا قبل از این حادثه کمتر کسی از مردم و مسئولان به موضوع ساختمان های ناایمن توجه جدی داشت. پلاسکو یکی از صدها ساختمان ناایمن تهران بود که بارها از سوی آتش نشانی تهران اخطار دریافت کرده بود. حریق از داخل یکی از تولیدی ها شروع و فاجعه تلخ را رقم زد. بعد از این حادثه دادستان کل کشور اعلام کرد : این حادثه برای همه باید درس عبرتی باشد تا برای ساختمان های ناایمن تدبیری به کار ببریم.
اما بعد از این حادثه دوباره گرد فراموشی روی پرونده ساختمان های ناایمن نشست تا اینکه چهار سال بعد غروب روز 10 تیرماه سال 1399 انفجار در مرکز جراحی سینا مهر در خیابان شریعتی فاجعه تلخ دیگری را رقم زد. در این حادثه 15 زن و 4 مرد کشته شدند . برخی از آنها بیماران و کادر درمانی این مرکز جراحی بودند. علت این حادثه انفجار دو سیلندر گاز بزرگ و چهار سیلندر گاز کوچک بود. اما نکته مهم در حادثه تلخ مرکز جراحی سینا مهر ناایمن بودن ساختمان و اخطارهای سازمان آتش نشانی قبل از این حادثه بود . سید حمید موسوی شهردار وقت منطقه یک تهران اعلام کرد بارها از سوی آتش نشانی به این مرکز اخطار داده شده بود. همچنین زهرا صدراعظم نوری رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری دوره پنجم شورای اسلامی شهر تهران نیز در توئیتی نوشت:«این کلینیک، چهار اخطار برای ضرورت رعایت ایمنی دریافت کرده بود.» بعد از حادثه دلخراش مرکز سینا مهر بازهم کلیدواژه ساختمان های ناایمن و به خصوص مراکز درمانی ناایمن مطرح شد. این بارهم مسئولان شهری از عزم جدی برای پیگیری این موضوع و لزوم ایمن سازی این ساختمان ها صحبت کردند. اما پیگیری ها بازهم تنها به اخطار دادن و مخفی شدن نام ساختمان های ناایمن ختم شد .
دو سال بعد در 2 خرداد 1401 فاجعه متروپل اتفاق افتاد. در این حادثه که در یک پروژه ساختمانی در خیابان امیری آبادان اتفاق افتاد دو برج بزرگ قبل از اینکه به بهره برداری کامل برسند فرو ریختند. در این حادثه تلخ 43 نفر کشته و 37 نفر زخمی شدند. ابعاد این حادثه تلخ به حدی بزرگ بود که مسئولان اول کشور نسبت به آن واکنش نشان داده و دولت یک روز عزای عمومی اعلام کرد. این بار هم دادستان کل کشور در یک برنامه تلویزیونی از دستگاه های مرتبط خواست تا موضوع ناایمنی ساختمان های پرخطر رابررسی کنند. حجت الاسلام منتظری دادستان سابق کل کشور اعلام کرد دادستان تهران و دادستان های شهرهای مختلف کشور برنامه ریزی کنند تا دیگر شاهد اینگونه حوادث تلخ نباشیم.
ورود قوه قضاییه به ساختمان های ناایمن
بعد از حادثه متروپل دستگاه قضا جدی تر از گذشته وارد عمل شد . چند روز بعد از این حادثه مهدی چمران رئیس شورای شهر تهران در گفت و گو با ایسنا از پیگیری موضوع ساختمانهای ناایمن در جلسه مشترک با رئیس قوه قضائیه خبر داد. او با اشاره به ساختمانهای ناایمن و ناپایدار در کشور و به ویژه تهران گفت: «در جلسه با ریاست قوه قضائیه یکی از موضوعاتی که مطرح شد موضوع ساختمانهای ناپایدار و ناایمن شهری بود. مقرر شد این موضوع به صورت جدی برای پیگیری در دستور کار قرار بگیرد. البته بی‌‌‌تردید موضوع توقف فعالیت ساختمانهای ناایمن فقط به قوه قضائیه مرتبط نیست و دستگاه‌های دیگر نیز هر یک مسوولیت دارند.» رئیس شورای شهر تهران ادامه داد: «برای صدور حکم در ساختمانهای ناایمن با مشکلاتی مواجه هستیم که نمی‌توان به راحتی برای آنها حکم صادر کرد. یکی از این موانع، بحث مشکلات معیشتی است که برای افراد مشغول به کار در این ساختمانها ایجاد می‌شود. اما سلامت و ایمنی مردم ارجحیت دارد و باید این موضوع به طور ویژه مدنظر قرار گیرد؛ مردم حق دارند در جای ایمن و سالمی زندگی کنند.»
دی ماه سال 1401 دادستان سابق کل کشور در نشست خبری با خبرنگاران با تاکید بر اینکه ایمن سازی ساختمانها یکی از مصادیق حقوق عامه است گفت : «بعد از حادثه متروپل به تمام دادستان های کشور برای ایمن سازی ساختمان های ناایمن مسئولیت دادیم.» حجت الاسلام متظری ادامه داد: «دادستانی در تهران اقدام به شناسایی ساختمان های ناایمن با همکاری شهرداری و وزارت راه و شهرسازی کردند تا ساختمان های ناایمن شناخته شود و به همه مالکان و دستگاه های مربوطه آنها ابلاغ شده است. زمانی هم تعیین شده تا ایمن سازی شوند. البته ایمن سازی برخی ساختمانها کاری زمانبر است و نیاز به تغییراتی دارد؛ پیگیری ها در این زمینه ادامه دارد. برخی بیمارستان‌ها و مراکز ورزشی نیز در این راستا تعطیل شده تا ایمن و نوسازی شوند.»
انتشار لیست پرخطرها
درحالی که از مدتها قبل از لیست ساختمان های ناایمن شهرتهران و ورود قوه قضائیه به عنوان مدعی العموم صحبت می شد سرانجام سوم خرداد ماه سال گذشته دادستانی کل کشور نام ساختمانهای ناایمن تهران را منتشر کرد .در لیست اعلام شده از سوی دادستانی نام تعداد زیادی از مراکز خرید و پاساژها به همراه ساختمان های مهم اداری ، خوابگاه های دانشجویی و همچنین مراکز درمانی و بیمارستان ها از جمله مجتمع تجاری اداری خلیج فارس ، برج بهاران، اداره مالیات غرب تهران، بیمارستان حضرت رسول اکرم، مجتمع فرهنگی، ورزشی و تفریحی ارم ، ساختمان جهاد کشاورزی ، انبار نفت شهران ، بیمارستان امام خمینی (ره)، بیمارستان لولاگر، بیمارستان سینا ، بیمارستان بوعلی ، بیمارستان طرفه، بیمارستان شهدای یافت آباد، بیمارستان فیاض بخش، پاساژ میلاد قائم، پاساژ مهستان، ساختمان علاء الدین، کارخانه ارج، مجتمع تجاری بام لند، شرکت تکنو صنایع، خوابگاه دانشگاه شریعتی، خوابگاه دانشگاه شاهد، مجتمع های تاکسیرانی، مرکز گل شهید محلاتی، شرکت بستنی پاک، و بسیاری از سراهای بازار بزرگ تهران و برخی از مجتمع های مسکونی قدیمی تهران به چشم می خورد.
با اعلام لیست ساختمان های ناایمن و نظارت دادستانی ایمن سازی این ساختمان ها آغاز شد و تعداد این ساختمان ها به 75 ساختمان کاهش پیدا کرد . اردیبهشت ماه پارسال نیز مدیر عامل سازمان آتش‌نشانی شهر تهران اعلام کرد با پیگیری‌های صورت گرفته در یک و نیم سال اخیر و با کمک دستگاه قضائی و پای کار آمدن دادستانی تهران، تمامی مالکان ساختمانهای پرخطر و بحرانی دعوت و تذکرات و اخطارهای لازم را دریافت کردند که در نهایت خروجی این پیگیری و تلاش‌ها، کاهش تعداد ساختمانهای ناایمن است.
اما روی دیگر سکه ساختمان هایی است که در این لیست قرار ندارند اما بارها از سوی آتش نشانی و شهرداری اخطار دریافت کرده اند. برخی از این ساختمان ها به دلیل نداشتن سیستم اطفای حریق مناسب هنوز پایان کار نگرفته اند. برخی نیز موارد ایمنی در ساختمان را رعایت نمی کنند و مانند بیمارستان گاندی با یک جرقه کوچک می توانند فاجعه آفرین باشند. ساعتی بعد از حادثه حریق بیمارستان گاندی سوده نجفی رئیس کمیته سلامت شورای اسلامی شهر تهران در گفت و گو با ایسنا گفت: «سازمان آتش نشانی در ۵ مرحله نسبت به ایمنی این بیمارستان اخطارهای لازم را داده بود؛ اما اقدامی در خصوص رفع آن صورت نگرفت. حادثه صورت گرفته زنگ خطری بود در خصوص ساختمانهای ناایمن شهر که متأسفانه توجهی به آن نشده است.»
حریق بیمارستان ها و ساختمان های ناایمن، بی اثر بودن اخطارهای آتش نشانی و عدم اهتمام صاحبان آنها را نشان می دهد. انتشار لیست بلند بالای ساختمانهای ناایمن، نگرانی از تردد در مکان‌های پرتردد و پرخطر را گوشزد می‌کند؛ لیستی که در آن از بیمارستان گرفته تا مراکز دولتی و مراکز تجاری و آموزشی خودنمایی می‌کنند و معلوم نیست اگر بازهم حادثه‌ای مشابه رخ دهد، چه اتفاقاتی در کمین ساکنان آنها خواهد بود.
نورنیوز