نورنیوز ـ گروه سیاسی: دومین نشست سازوکار منطقه‌ای 3+3 یکشنبه اول آبان‌ماه 1402 با حضور «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه، «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه، «آرارات میرزویان» وزیر خارجه ارمنستان و «جیحون بایرام‌اف» وزیر خارجه آذربایجان به میزبانی «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در تهران برگزار شد.
در خصوص این نشست و پیام‌هایی که به جهان مخابره کرد، نکات قابل تأملی وجود دارد:
نخست؛ با توجه به رویکردها و تصمیمات اتخاذ شده در این نشست که در بیانیه پایانی مورد تاکید قرار گرفت، عزم و اراده حاضرین برای رسیدن به صلح پایدار و گسترش همکاریهای منطقه‌ای نمود ویژه‌ای داشت و اعضاء بر لزوم احترام به تمامیت ارضی همسایگان و حفظ ژئوپولیتیک منطقه به علاوه همگرایی‌هایی اقتصادی به عنوان سازوکاری عملی جهت حل سوء تفاهمات و اختلافات تاکید کردند.
شرایط اقتصادی جاری بر نظام بین‌الملل و بی‌ثباتی اقتصادی ناشی از سیاست‌های یک‌جانبه‌گرایانه و تروریسم اقتصادی غرب، همگرایی اقتصادی همسایگان را امری ضروری می‌نماید، چنانچه در بیانیه پایانی نشست تهران نیز بر نقش مثبت همکاریهای اقتصادی بر تقویت اعتماد متقابل، بهروزی ملت‌ها و ثبات منطقه تأکید شده است.
توافقات صورت گرفته میان ایران و روسیه در خصوص خط آهن رشت-آستارا، طرح باکو برای عبور خط ترانزیت از خاک ایران، توافق ایران و ارمنستان مبنی به صفر رسیدن عوارض جاده‌ای و تعرفه ترانزیت میان دو کشور و... گواهی بر ظرفیت‌های کشورهای منطقه جهت توسعه مناسبات اقتصادی است که منافعی پایدار برای همگان به همراه خواهد داشت.
نکته مهم دیگر در این نشست تاکید بر استقبال از روندهای جاری عادی‌سازی و توسعه مناسبات بین کلیه کشورهای منطقه است، چنانچه در بیانیه پایانی نشست تهران باز بودن این نشست برای مشارکت برابر گرجستان در آن مورد تأکید مجدد قرار گرفت.
انتخاب ترکیه به عنوان میزبان بعدی نشست نیز نشان‌گر اراده همسایگان برای اجرایی‌سازی توافقات صورت گرفته در نشست تهران و توسعه مناسبات و رفع چالش‌ها با تکیه بر ظرفیت‌های منطقه بدون دخالت بیگانگان است.
دوم؛ از نکات بارز و قابل توجه نشست تهران، توجه کشورهای منطقه بر مسائل و تحولات جهانی در چارچوب چندجانبه‌گرایی در برابر یک‌جانبه‌گرایی مخرب نظام سلطه بود، چنانچه در بیانیه پایانی نشست با اشاره به تبادل نظر حاضران در نشست تهران درباره فاجعه انسانی تحمیلی به غزه، بر لزوم خاتمه فوری هدف قرار دادن غیرنظامیان بی‌گناه تأکید شد.
سوم؛ نشست تهران از منظر نقش‌آفرینی و راهبردهای منطقه‌ای ایران نیز دارای اهمیت است، چه، علاوه بر اصل نشست، ملاقات وزرای خارجه با رئیس جمهوری اسلامی ایران نشان از اهتمام و تلاش تهران در سطوح عالی اجرایی در رفع موانع همگرایی و توسعه مناسبات همسایگان داشت.
به بیان دقیق‌تر؛ نشست تهران را باید ادامه رویکرد منطقه‌ای و همسایه‌محور سیاست خارجی دولت سیزدهم دانست که بر اصل همگرایی دوجانبه و چندجانبه با همسایگان استوار بوده و توانسته تقویت دیپلماسی سیاسی و اقتصادی کشور را به همراه داشته باشد.
جمهوری اسلامی ایران همواره نقشی موثر در امنیت و ثبات منطقه داشته است. این رویکرد صرفا در قالب نظامی نبوده و تهران تلاش نموده تا حلقه واصل را برای رفع اختلافات و بحران‌های ایجاد شده میان همسایگان ایفا کند که نمود آن را در نقش ایران در نشست‌های مربوط به افغانستان، عراق و سوریه و... می‌توان مشاهده کرد.
از سویی؛ با توجه به اختلافات موجود میان باکو و ایروان، برگزاری این نشست در تهران بیان‌گر اعتماد کشورهای منطقه به میانجی‌گری و نقش‌آفرینی ایران است، موضوعی که ضمن ابطال ادعاهای ایران‌هراسانه غرب، واهی بودن ادعای انزوای ایران را نیز بر جهانیان آشکار می‌سازد.
چهارم؛ بحران میان باکو و ایروان زمینه‌ساز دخالت بازیگران فرامنطقه‌ای چون آمریکا، رژیم صهیونیستی، ناتو و اروپایی‌ها در قفقاز شده و تجربه نشان داده که این ترکیب هر جا ورود کرده به جنگ و تفرقه و تجزیه منجر شده که نمود آن را در بالکان و اخیرا اوکراین می‌توان مشاهده کرد. با توجه به این مسئله، نشست تهران این پیام را داشت که کشورهای منطقه توان حل سوء تفاهمات و اختلافات را بدون دخالت بیگانه دارا هستند.
بر این اساس به نظر می‌رسد؛ نشست تهران که با عنوان با مسمای «نوبت صلح، همکاری و پیشرفت در قفقاز جنوبی» برگزار شد، می‌تواند فصل جدیدی در ایجاد منطقه‌ای آرام، باثبات، رو به پیشرفت و به دور از دخالت بازیگران فرامنطقه‌ای باشد که تحقق آن نیازمند اراده همه طرف‌ها در چارچوب نقاط مشترکی است که به‌ویژه در بیانیه پایانی بر آن تاکید شده است.
نورنیوز