نورنیوز - گروه اقتصاد: وزارت نفت دولت سیزدهم در حالی شهریور ۱۴۰۰ سکان هدایت این ابروزارتخانه کشور را به‌عهده گرفت که تولید نفت حدود ۲ میلیون بشکه در روز بود و همین موضوع به تنزل جایگاه ایران در میان غول‌های نفتی جهان منجر شده بود.
حل این معضل با روی کار آمدن دولت سیزدهم در اولویت قرار گرفت تا آنجا که «جواد اوجی» هنگام نشستن بر کرسی هدایت وزارت نفت، ضمن تشریح برنامه‌های خود در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی، اظهار کرد: حداکثر ظرفیت نفت خام و میعانات گازی پالایشگاه‌ها اکنون نزدیک به ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه است که کف این ظرفیت به سه میلیون و ۴۰۰ تا سه میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد.
او یادآور شد: جمهوری اسلامی ایران ظرفیت مطلوبی در مخازن نفتی دارد و بیش از ۱۵۰ میلیارد بشکه نفت قابل برداشت داریم که اگر بنا را بر تولید صیانتی از این مخازن بگذاریم، ظرفیت خوبی هم در حوزه تولید خواهیم داشت.
اوجی ادامه داد: با برنامه‌های بخش بالادست، بی‌شک در چهار تا پنج سال آینده افزایش ظرفیت تولید نفت اتفاق می‌افتد (هم در میدان‌های مشترک و هم میدان‌های مستقل) که با افزایش ظرفیت تولید می‌توانیم ظرفیت پالایشی کشور را افزایش دهیم و تضمین امنیت انرژی را پی بگیریم و در کنار آن صادرات نفت را هم داشته باشیم.
موضوعی که «محسن خجسته‌مهر» مدیرعامل شرکت ملی نفت هم بر آن صحه گذاشت و در رویداد «گام معکوس بهبود بهره‌وری در عملیات حفاری» عنوان کرد: ظرفیت تولید نفت ایران قبل از تحریم سه میلیون و ۸۳۸ هزار بشکه در روز بود، اما بعد از خروج آمریکا از برجام، این ظرفیت تولید یک میلیون بشکه افت کرد. دولت قبل بخشنامه زده بود که تعمیرات اساسی را رها کنید و همین عامل موجب افت ظرفیت شد، اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، در مدت ۶ ماه و با هزینه‌کرد ۵۰۰ میلیون دلار، توانستیم ظرفیت تولید را به گذشته برگردانیم.
پرش از جایگاه پنجم به سوم در دولت سیزدهم
ایران از سال ۲۰۱۹ تا سه ماهه اول ۲۰۲۱، پس از کویت در جایگاه پنجم کشورهای تولید نفت اوپک قرار داشت و به‌ترتیب عربستان، عراق، امارات و کویت در رده‌های نخست تا چهارم ایستاده بودند. در آوریل ۲۰۲۱ (فروردین - اردیبهشت) توانست با پیشی گرفتن از کویت، در جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت اوپک قرار گیرد و از آن زمان تا اکتبر ۲۰۲۱ (مهر - آبان) این جایگاه را حفظ کرد، اما در ماه نوامبر یعنی آبان - آذرماه همان سال، بار دیگر تولید نفت کویت از ایران پیشی گرفت و در جایگاه چهارم نشست و ایران به رتبه پنجم بازگشت.
اما در سال ۲۰۲۳، روند تولید نفت در کشور رو به افزایش گذاشت و پس از یک سال و چهار ماه، یعنی مارس ۲۰۲۳ (اسفند - فروردین) با تولید ۲ میلیون و ۶۹۴ هزار بشکه در روز از کویت با تولید ۲ میلیون و ۵۸۵ هزار بشکه پیشی گرفت و دوباره به جایگاه چهارمی تولید نفت اوپک بازگشت و کویت در جایگاه پنجم قرار گرفت، اما هنوز ۷۲ هزار بشکه با جایگاه سومی تولید اوپک فاصله داشت.
در این بازه زمانی عربستان با تولید ۹ میلیون و ۲۱ هزار بشکه در روز، عراق با تولید ۴ میلیون و ۲۰۳ هزار بشکه در روز و امارات با ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز، سه کشور بزرگ تولیدکننده نفت اوپک به شمار می‌رفتند، ضمن اینکه کویت با تولید ۲ میلیون و ۵۵۸ هزار بشکه در روز پنجمین تولیدکننده اوپک بود.
بازگشت ایران به جایگاه سوم تولیدکننده نفت در اوپک با وجود ماندگاری تحریم‌ها
این روند تا اوت ۲۰۲۳ (مرداد - شهریور) ادامه داشت تا اینکه تلاش کارکنان صنعت نفت به بار نشست و تولید نفت خام ایران بر اساس گزارش سپتامبر اوپک، با ۱۴۳ هزار بشکه افزایش به سه میلیون بشکه رسید که با پیشی گرفتن از امارات با ۲ میلیون و ۹۱۳ هزار بشکه، پس از عربستان و عراق جایگاه سومی را پس از مدت‌ها دوباره از آن خود کرد.
این در حالی است که عربستان با تولید ۸ میلیون و ۹۶۷ هزار بشکه در روز و عراق با تولید ۴ میلیون و ۲۷۷ هزار بشکه در روز در جایگاه‌های اول و دوم قرار دارند و امارات با تولید ۲ میلیون و ۹۱۳ هزار بشکه در روز در جایگاه چهارم و کویت با تولید ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار بشکه در روز در جایگاه پنجم قرار گرفته‌اند.
شایان ذکر است ۱۳ کشور الجزایر، آنگولا، کنگو، گینه استوایی، گابن، ایران، عراق، کویت، لیبی، نیجریه، عربستان، امارات و ونزوئلا عضو اوپک هستند که هشت کشور عضو در این ماه افزایش تولید داشتند و بیشترین افزایش به مقدار ۱۴۸ هزار بشکه در روز به ایران تعلق دارد. پنج کشور باقی‌مانده نیز کاهش تولید داشتند که بیشترین کاهش به میزان ۸۸ هزار بشکه به عربستان اختصاص یافته است.
واکنش‌ها به صعود تولید و درآمد نفتی ایران در میان غول‌های نفتی جهان
دوشادوشی کشورمان با غول‌های نفتی جهان، موفقیت چشمگیری است که وزیر نفت در آیین رسمی گشایش هفدهمین نمایشگاه بین‌المللی ایران‌پلاست به آن بالید و با تأکید بر اینکه در آغاز به‌کار این دولت تولید نفت حدود ۲.۲ میلیون بشکه در روز بود، افزود: امروز تولید نفت ایران با توان متخصصان ایرانی به روزانه ۳.۳ میلیون بشکه رسیده و نکته مهم آن است که هرچه تولید نفت انجام می‌شود، یا در پالایشگاه‌های داخلی به مصرف می‌رسد یا به صادرات اختصاص می‌یابد.
وی بیان‌داشت: زمان آن گذشت که کاهش تکلیفی تولید نفت را در کشور داشته باشیم. این افزایش تولید و صادرات نفت با توجه به افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی اهمیت بیشتری دارد، زیرا پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد قیمت نفت پایان سال ۲۰۲۳ به بالای ۱۰۰ دلار می‌رسد.
بازگشت به جایگاه سوم کشورهای تولیدکننده نفت جهان، واکنش مسوولان و مقام‌ها را به‌دنبال داشت. نمونه آن انتشار مطلبی از «علی بهادری‌جهرمی» سخنگوی دولت در حساب کاربری‌اش در توئیتر بود که نوشت: در گزارش جدید اوپک، ایران با وجود باقی ماندن تحریم‌ها، مردادماه به جایگاه سوم تولید نفت بازگشت.
افزایش تولید و صادرات نفت ایران در یک سال اخیر در گزارش‌های مراکز بین‌المللی و رسانه‌های معتبر نیز انعکاس ویژه‌ای داشته است. طبق بولتن آماری سالیانه اوپک که پنجم و ششم ژوئیه سال ۲۰۲۳ میلادی (۱۴ و ۱۵ تیرماه) منتشر شد، میزان درآمد نفتی ایران در سال ۲۰۲۲ معادل ۴۲.۶ میلیارد دلار برآورد شده که در مقایسه با رقم ۲۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۱ و ۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۰ و ۱۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ افزایش داشته است.
در همین حال، اداره اطلاعات انرژی آمریکا به‌تازگی در گزارشی اعلام کرده بود جمهوری اسلامی ایران با درآمد ۵۴ میلیارد دلاری از صادرات نفت در سال ۲۰۲۲، در میان اعضای اوپک جایگاه پنجم را به خود اختصاص داد.
وزارت نفت