نورنیوز - گروه اقتصاد: از هفته نخست تا هفته سوم اسفندماه فاصله‌ای نیست، اما در همین مدت کوتاه قیمت دلار در بازار آزاد به‌ویژه در کانال‌های تلگرامی حدود ۱۲ هزار تومان ریخته و از حدود ۶۰ هزار تومان به ۴۸ هزار تومان رسیده است؛ یعنی به طور میانگین، روزی هزار تومان.
البته این تازه ابتدای راه است؛ هم اکنون نرخ ارز در صرافی‌ها در کانال ۴۷ هزار تومان معامله می‌شود و در کانال‌های تلگرامی معاملات فردایی هم با ازدست‌دادن مقاومت روانی ۵۰ هزار تومان در شب گذشته، به‌سرعت به سمت ارقامی در نیمه پایینی کانال ۴۰ هزار تومان در حرکت است.
ناگفته نماند که کانون صرافان با جدیت از دلار ۴۵ هزار تومانی سخن می‌گوید و تحلیلگران بورسی هم منتظر دلار ۴۳ هزار تومانی هستند و ترس بازاریان از به زبان آوردن ارقام بسیار کمتر هم ریخته است.
جادوی بازار مبادله
یکی از عوامل کلیدی برای ایجاد فضای ریزشی، تحقق وعده راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران و دو تالار اصلی آن یعنی تالار حواله و اسکناس به پشتوانه ارز‌های صادراتی گروه‌های پتروشیمی، معدنی و فولادی‌ها بود.
تا کنون حدوداً معادل ۲.۵ میلیارد یورو انواع ارزها در این مرکز عرضه شده که معادل بیش از یک میلیارد یورو آن معامله شده است؛ به عبارتی میزان عرضه در این مرکز دو برابر تقاضای عموم مردم و فعالان اقتصادی بوده است.
اختیارات ویژه
بدون شک یکی از عوامل بسیار مؤثر بر رونق مبادلات مرکز مبادله ایران و تسهیل حکمرانی بانک مرکزی در بازار ارز، اختیارات ویژه شورای اقتصادی سران قوا برای پیشبرد سیاست‌های بانک مرکزی بود.
استقرار کمیته تخصیص ارز زیر نظر بانک مرکزی و ملزم کردن شرکت‌های صادراتی بزرگ به عرضه ارز‌های صادراتی خود در مرکز مبادله را می‌توان مهم‌ترین بخش از این اختیارات برشمرد.
سخنگوی اقتصادی دولت امروز در مورد الزام شرکت‌های صادراتی به بازگشت ارز صادراتی به کشور به خبرنگار ایبِنا گفت: چند جلسه مهم بین بانک مرکزی با شرکت‌های بزرگ پتروشیمی، فولادی و ایمیدرو برگزار شد و این شرکت‌ها تعهد دادند ارز صادراتی خود را به کشور بازگردانند و در صورت تخلف، برخورد مدیریتی جدی از سوی وزارتخانه متولی با آن‌ها انجام خواهد شد.
ارز پتروشیمی‌ها در چنگ بازارساز
اتفاق مهم دیگری که در دو هفته اخیر رخ داد، قرار گرفتن اختیار تخصیص ارز پتروشیمی‌ها در دستان بانک مرکزی بود.
بانک مرکزی همچنین به صرافان رسمی اجازه داد تا آن‌ها هم بتوانند ارز پتروشیمی‌ها را خرید و فروش کنند و این کار به رونق بیشتر معاملات ارزی و تأمین بازار کمک دوچندانی کرد.
البته در کنار صرافان، صرافی‌های بانک‌ها نیز در طرح جدید دولت فعال شده‌اند و بانک مرکزی از ظرفیت آن‌ها استفاده کرده است.
کوچک شدن زمین بازی قاچاقچیان
با تأمین نیازهای واردکنندگان در تالار حواله و تقاضا‌های خرد اسکناس در تالار ارز خدماتی مرکز مبادله، عملاً بازار دلالان کساد شده و حجم قاچاق ارز به‌شدت افت کرده است.
از طرفی بانک مرکزی ازاین‌پس قدرت نظارت بر بازار و برخورد با دلالان را پیدا کرده است و همین موضوع باعث شده قاچاقچیان ارز ماست‌ها را کیسه کنند.
دیپلماسی ارزی
بدون شک رونق بازار مبادله ایران و تبدیل شدن آن به مرجع کشف نرخ و تأمین نیازهای ارزی واقعی، بدون تحول دیپلماسی ارزی بانک مرکزی در دولت سیزدهم ممکن نبود.
سفرهای رؤسای کل بانک مرکزی به روسیه، قطر، امارات و چین و میزبانی از برخی همتایان خود در تهران، زمینه تعاملات پولی و بانکی و احیای منابع ارزی خارج از کشور را برای توسعه و تعمیق بازار مبادله ایران فراهم نموده است.
کارشناسان معتقدند با تعمیق هر چه بیشتر بازار مبادله ایران، معاملات غیررسمی هم به این سمت می‌آید و نرخ‌ها بیشتر می‌شکند.
ایبنا