خودروسازان ایرانی ادعا می‌کنند بیش از 80 درصد قطعات محصولاتشان داخلی است؛ اما بررسی دقیق سهم تولید و زنجیره تأمین، پرسش‌های تازه‌ای را پیش‌روی بازار می‌گذارد.
نورنیوز-گروه اقتصادی: در سال‌های اخیر، موضوع داخلی‌سازی قطعات خودرو همواره یکی از محورهای اصلی در صنعت خودروسازی ایران بوده است. بر اساس آمار ارائه‌شده توسط خودروسازان، میانگین داخلی‌سازی محصولات پرتیراژ کشور بین ۸۲ تا ۸۹ درصد اعلام شده است. سمند سورن با ۸۹ درصد، بالاترین و خودروهایی مانند تارا و پژو ۲۰۷ با ۸۲ و ۸۱ درصد، پایین‌ترین میزان داخلی‌سازی را دارند. این ادعاها در ظاهر نویدبخش کاهش وابستگی به خارج و رشد توان تولید ملی است، اما همواره تردیدهایی درباره صحت و دقت این آمارها وجود داشته است.
بررسی سهم تولید سالانه نیز نشان می‌دهد که ایرانخودرو با بیش از ۴۵ درصد تولید، در صدر خودروسازان کشور قرار دارد و سایپا سهمی حدود ۳۰ درصدی دارد. در کنار این دو غول اصلی، شرکت‌هایی همچون بهمن موتور، کرمان موتور و مدیران خودرو سهمی محدود اما قابل توجه در بازار دارند. این توزیع تولید، نشان می‌دهد که ادعاهای داخلی‌سازی بیش از همه از سوی خودروسازان بزرگ مطرح می‌شود و عملاً بخش مهمی از زنجیره تأمین و فناوری همچنان وابسته به خارج باقی مانده است.
نکته قابل توجه اینکه خودروسازان، درصد داخلی‌سازی را بر اساس تعداد قطعات اعلام می‌کنند نه بر پایه ارزش ریالی یا فناوری مورد استفاده. به همین دلیل، حتی اگر پیچ و مهره‌ها در داخل ساخته شود، ولی موتور، گیربکس یا سیستم‌های الکترونیکی همچنان وارداتی باشند، آمار نهایی همچنان عددی بالا را نشان می‌دهد. این شکاف میان «عدد روی کاغذ» و «واقعیت صنعتی» همان جایی است که کارشناسان بر آن انگشت می‌گذارند.
از سوی دیگر، مصرف‌کنندگان نیز در عمل تفاوت چندانی میان داخلی یا خارجی بودن قطعات احساس نمی‌کنند، چراکه کیفیت، خدمات پس از فروش و قیمت نهایی خودرو همچنان دغدغه اصلی آنان است. بنابراین، به نظر می‌رسد آنچه صنعت خودرو ایران نیاز دارد، نه صرفاً بازی با درصدها، بلکه برنامه‌ای واقعی برای ارتقای فناوری، بهبود کیفیت و کاهش هزینه‌هاست. تنها در این صورت است که شعار داخلی‌سازی می‌تواند به معنای واقعی کلمه محقق شود.