گردشگری جهانی پس از سقوط کرونایی از 2023 به سطح پیشین بازگشت و اکنون رکوردهای تازه‌ای را تجربه می‌کند؛ فرصتی که ایران نیز می‌تواند از آن بهره‌برداری کند.
نورنیوز–گروه اقتصادی: صنعت گردشگری یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی جهان است که همواره نقشی اساسی در رشد اقتصادی، اشتغال‌زایی و تعامل فرهنگی میان کشورها ایفا کرده است. با این حال، همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۰ ضربه‌ای بی‌سابقه به این صنعت وارد کرد. بر اساس داده‌های مؤسسه «Statista»، هزینه‌های جهانی سفر و گردشگری که در سال ۲۰۱۹ به ۷۸۴.۲ میلیارد دلار رسیده بود، ناگهان در سال ۲۰۲۰ به ۳۵۱.۱ میلیارد دلار سقوط کرد. این کاهش تقریباً به نصف، شدت بحران و تعطیلی مرزها، پروازها و اماکن گردشگری را نشان داد.
با وجود این شوک سنگین، صنعت گردشگری به سرعت وارد مسیر بهبود شد. در سال ۲۰۲۱ هزینه‌ها به ۴۸۳.۵ میلیارد دلار افزایش یافت و در سال ۲۰۲۲ این رقم جهشی چشمگیر داشته و به ۷۲۲.۱ میلیارد دلار رسید. این روند صعودی نشانه‌ای از بازگشایی تدریجی مرزها، افزایش اعتماد مسافران و سازگاری صنعت گردشگری با شرایط جدید از جمله پروتکل‌های بهداشتی و گسترش واکسیناسیون جهانی بود.
نقطه عطف این روند در سال ۲۰۲۳ رقم خورد؛ زمانی که هزینه‌های جهانی گردشگری با رسیدن به ۸۷۶.۴ میلیارد دلار، از سطح پیش از کرونا عبور کرد. این رویداد نه تنها بیانگر بازگشت اعتماد گردشگران بین‌المللی بود بلکه ظرفیت‌های تازه‌ای همچون گردشگری دیجیتال، بلیت‌فروشی آنلاین، رزرو هوشمند هتل‌ها و حتی شکل‌گیری سبک‌های نوین سفر را تقویت کرد. پیش‌بینی‌ها برای سال‌های ۲۰۲۴ و ۲۰۲۵ نیز تصویری روشن ارائه می‌دهد. طبق برآوردها، کل هزینه‌های گردشگری در سال ۲۰۲۴ به ۹۳۳.۸ میلیارد دلار می‌رسد و در سال ۲۰۲۵ با عبور از مرز ۹۸۸ میلیارد دلار، رکوردی تاریخی را ثبت خواهد کرد. رشد هزینه‌ها در حوزه‌های مختلف از جمله هتل‌ها، تورهای گردشگری، محل اقامت و سفرهای دریایی نشان می‌دهد که نه تنها صنعت گردشگری احیا شده بلکه تنوع و عمق بیشتری پیدا کرده است.
این بازگشت قدرتمند پیامی راهبردی دارد: گردشگری همچنان به‌عنوان یکی از ارکان پایدار اقتصاد جهانی باقی خواهد ماند. کشورهایی که سرمایه‌گذاری بیشتری در زیرساخت‌ها، بازاریابی بین‌المللی و نوآوری دیجیتال داشته باشند، در این چرخه رشد سهم بیشتری خواهند داشت. تجربه کرونا ثابت کرد که تاب‌آوری و انعطاف‌پذیری در این صنعت تعیین‌کننده است. بنابراین آینده گردشگری نه صرفاً بازگشت به گذشته، بلکه گامی به سوی مدلی پایدارتر، هوشمندتر و متنوع‌تر خواهد بود. در این میان، ایران با برخورداری از ظرفیت‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی بی‌نظیر می‌تواند سهمی قابل توجه از این رشد جهانی داشته باشد. در سال ۲۰۲۳ صنعت گردشگری ایران با رشد ۲۱ درصدی، جذب بیش از ۷ میلیون گردشگر خارجی و درآمد حدود ۷.۴ میلیارد دلار همراه بود. همچنین در سال منتهی به مارس ۲۰۲۵ نیز ایران بار دیگر ۷.۴ میلیون گردشگر بین‌المللی را پذیرا شد. با این حال، ورود گردشگران هنوز حدود ۳۷ درصد پایین‌تر از سطح پیشاکرونا است. سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی کشور ۴.۷ درصد و اشتغال این بخش ۶.۶ درصد برآورد می‌شود؛ روندی صعودی که در صورت بهبود روابط خارجی، تسهیل ویزا و ارتقای خدمات می‌تواند ایران را به یکی از بازیگران اثرگذار منطقه در «اقتصاد سفر» تبدیل کند.
از جاذبه‌های باستانی گرفته تا تنوع اقلیمی و میراث ناملموس فرهنگی، فرصت‌های ایران برای جذب گردشگران بیش از پیش ارزشمند است. شرط تحقق این هدف، توجه به زیرساخت‌ها، تبلیغات هوشمند، تسهیل ورود گردشگران خارجی و تقویت برند گردشگری ایران در بازار جهانی است.